حق سرقفلی چیست؟

احتمالا تا به حال اصطلاح حق سرقفلی یا حق کسب و پیشه را شنیده اید. آیا می دانید چیست؟در ادامه این مطلب به تعریف حق سرقفلی می پردازیم.

حق سرقفلی

سرقفلی یک حق معنوی است. بدین معناکه شخصی ابتدا محلی را اجاره نموده و کسب و کار خودش را در آن راه اندازی کرده است. در نتیجه برای آن مکان کسب اعتبار کرده است و مشتریان آن جا را می شناسند. در اینجا این شخص برای ادامه دادن کسب و کار خود در آن محل، از حق تقدم برخوردار است. در واقع مستاجر با کار خود به اعتبار و ارزش آن مکان افزوده است. اصطلاحا به اعتباری که در آن مکان توسط مستاجر کسب شده، حق سرقفلی می گویند. حق سرقفلی تنها برای مستاجران اماکن تجاری وجود دارد. سرقفلی جزو اموال غیر منقول تبعی است.

• قانون مستاجر ومالک

روابط بین موجر و مستاجر

حق سرقفلی باید در قرارداد بین موجر ومستاجر ذکر شود و برسر آن توافق شود. مستاجر باید برای ایجاد حق سرقفلی مبلغی را به موجربپردازد. موجر نیز متعهد می شود که این حق سرقفلی متعلق به مستاجر است. برای اجاره ی مجدد ملک، حق تقدم با مستاجر کنونی است و بدون پرداخت مبلغ حق سرقفلی، حق انتقال آن را به دیگری یا حتی خودش ندارد. مستاجر ملک نمی تواند برخلاف قرارداد، کاربری مغازه تغییر دهد. یعنی مثلاً قراردادی برای ایجاد یک مغازه لباس زنانه فروشی بسته شده است اما شخص کاربری آن را به میل خود تغییر دهد و آن را به مغازه ی میوه فروشی تبدیل کند. در اینجا مالک با پرداخت نصف مبلغ حق سر قفلی می تواند دستور تخلیه ی ملک را از دادگاه بگیرد. مگر اینکه در قرارداد در مورد کاربری آن چیزی گفته نشده باشد.

پایان قرارداد

مالک به سه دلیل می تواند به قرارداد خود با مستاجر خاتمه دهد:

• چنانچه صاحب ملک بخواهد ملک خود را تخریب یا بازسازی نماید.
• چنانچه صاحب ملک بخواهد از آن ملک برای خود یا خویشاوندان نزدیکش استفاده نماید.
• چنانچه صاحب ملک بخواهد برای کسب و کار خودش از ملک استفاده نماید.

ماهیت حقوقی سرقفلی

حق سرقفلی درقانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۵۶ آمده بود اما در قانون سال ۷۶ تغییراتی پیدا کرد.

قانون روابط موجر و مستاجر

ماده ۱۹ روابط موجر و مستاجر :

در صورتی که مستاجر محل کسب یا پیشه یا تجارت به موجب اجاره‌نامه، حق انتقال به غیر داشته باشد می‌تواند برای‌‌ همان شغل یا‌ مشابه آن منافع مورد اجاره را با سند رسمی به دیگری انتقال دهد. ‌هر‌گاه در اجاره‌ نامه حق انتقال به غیر سلب شده یا اجاره‌ نامه ا‌ی در بین نبوده و مالک راضی به انتقال به غیر نباشد باید در مقابل تخلیه مورد اجاره، حق ‌کسب یا پیشه یا تجارت مستاجر را بپردازد والا مستاجر می‌تواند برای تنظیم سند انتقال به دادگاه مراجعه کند، در این صورت دادگاه حکم به تجویز‌ انتقال منافع مورد اجاره به غیر و تنظیم سند انتقال در دفترخانه تنظیم‌کننده سند اجاره‌نامه سابق یا دفترخانه نزدیک ملک (‌اگر اجاره‌نامه رسمی در بین‌نباشد) صادر و رونوشت آن را به دفترخانه مربوط ارسال می‌نماید و مراتب را به موجر نیز اعلام خواهد نمود، مستاجر جدید از هر حیث نسبت به تمام‌ شریط اجاره قائم‌مقام مستاجر سابق خواهد بود. ‌هر‌گاه ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ حکم قطعی منافع مورد اجاره با سند رسمی به مستاجر جدید انتقال داده نشود حکم مزبور ملغی‌الاثر خواهد بود.
‌تبصره ۱- در صورتی که مستاجر بدون رعایت مقررات این ماده مورد اجاره را به دیگری واگذار نماید موجر حق درخواست تخلیه را خواهد ‌داشت و حکم تخلیه علیه متصرف یا مستاجر اجرا خواهد شد. و در این مورد مستاجر یا متصرف حسب مورد استحقاق دریافت نصف حق کسب یا‌ پیشه یا تجارت را خواهد داشت.
تبصره ۲- حق کسب یا پیشه یا تجارت به مستاجر‌‌ همان محل اختصاص دارد و انتقال آن به مستاجر جدید فقط با تنظیم سند رسمی معتبر خواهد‌بود.

• تصرف عدوانی و نحوه طرح آن در دادگاه
• خلع ید ونکات مرتبط با آن

مواد قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال ۱۳۷۶:

• ماده ۶: هرگاه مالک‌، ملک تجاری خود را به اجاره واگذار نماید می‌تواند مبلغی را تحت عنوان سرقفلی از مستاجر دریافت نماید. همچنین مستاجر می‌تواند در اثنا مدت اجاره برای واگذاری حق ‌خود مبلغی را از موجر یا مستاجر دیگر به عنوان سرقفلی دریافت‌کند، مگر آن‌ که در ضمن عقد اجاره حق انتقال به غیر از وی سلب ‌شده باشد.

تبصره ۱- چنانچه مالک سرقفلی نگرفته باشد و مستاجر با دریافت سرقفلی ملک را به دیگری واگذار نماید پس از پایان مدت‌ اجاره مستاجر اخیر حق مطالبه سرقفلی از مالک را ندارد.
تبصره ۲-  در صورتی که موجر به‌ طریق صحیح شرعی‌ سرقفلی را به مستاجر منتقل نماید، هنگام تخلیه مستاجر حق‌ مطالبه سرقفلی به قیمت عادله روز را دارد.

• ماده ۷: هرگاه ضمن عقد اجاره شرط شود، تا زمانی که عین‌ مستاجره در تصرف مستاجر باشد مالک حق افزایش اجاره‌ بها و تخلیه عین مستاجره را نداشته باشد و متعهد شود که هرساله عین‌ مستاجره را به همان مبلغ به او واگذار نماید در این صورت مستاجر می‌تواند از موجر و یا مستاجر دیگر مبلغی به‌ عنوان سرقفلی برای ‌اسقاط حقوق خود دریافت نماید.
• ماده ۸: هرگاه ضمن عقد اجاره شرط شود که مالک عین‌ مستاجره را به غیر مستاجر اجاره ندهد و هرساله آن را به اجاره‌ متعارف به مستاجر متصرف واگذار نماید، مستاجر می‌تواند برای ‌اسقاط حق خود و یا تخلیه محل مبلغی را به عنوان سرقفلی مطالبه‌ و دریافت نماید.
• ماده ۹: چنانچه مدت اجاره به پایان برسد یا مستاجر سرقفلی‌ به مالک نپرداخته باشد و یا این که مستاجر کلیه حقوق ضمن عقد را استیفاء کرده باشد هنگام تخلیه عین مستاجره حق دریافت سرقفلی‌ را نخواهد داشت‌.
• ماده ۱۰:در مواردی که طبق این قانون دریافت سرقفلی مجاز می‌باشد هرگاه بین طرفین نسبت به ‌میزان آن توافق حاصل نشود با نظر دادگاه تعیین خواهد شد.

تبصره ـ مطالبه هرگونه وجهی خارج از مقررات فوق در روابط ‌استیجاری ممنوع می‌باشد.

• ماده ۱۱: اماکنی که قبل از تصویب این قانون به اجاره داده شده‌ از شمول این قانون مستثنی و حسب مورد مشمول مقررات حاکم بر آن خواهند بود.

مقالات مشابه

خرید و فروش املاک با وکالت نامه

خرید و فروش املاک با وکالت نامه مزایا و معایبی دارد که افراد بر اساس شرایط خود ممکن است این راه را برای معامله انتخاب نمایند....

فروش ملک در رهن بانک؛ مجازات وعواقب

برای دریافت وام و تسهیلات بانک ها می بایست مالی را در رهن بانک قرار دهیم تا در صورت عدم پرداخت اقساط، بتواند طلب خود را با فروش...

عدم تسلیم ملک پس از فروش

درصورت عدم تسلیم ملک پس از فروش خریدار چه اقداماتی میتواند انجام دهد؟ در صورت بیم فرار شخص از کشور چه راه حلی وجود دارد؟ ایا...

۰ دیدگاه ثبت شده است.

×

نیاز به مشاوره حقوقی داری ؟

ارتباط فوری با وکیل پایه یک دادگستری به صورت تلفنی

ورود ...