شرایط وقف مال و نکات ضروری

۲ اردیبهشت, ۱۴۰۱ 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
وقف چیست
۴/۵ - (۱ امتیاز)

مدت زمان تخمینی مطالعه: ۶ دقیقه

وقف به چه معناست؟


وقف چیست؟ شرایط وقف مال چیست؟ آیا می توان مال وقفی را فروخت؟

چگونه می توان در مال وقفی ساخت و ساز انجام داد؟

در سطح جامعه ما با اموال موقوفه بسیاری رو به رو می شویم مثلاً ممکن است یک مدرسه یا یک بیمارستان وقف شده باشد یا اینکه یک قطعه زمین وقف شده باشد. حتی ممکن است که یک وسیله وقف شده باشد. شخصی که وقف انجام داده است می تواند کاربری مال وقفی را مشخص کند یا اینکه محل و مورد مصرف آن را تعیین نکرده باشد.

مال وقفی یعنی چه؟


وقف یکی از انواع عقود است که در آن شخصی مالی را می بخشد تا یک عده ی خاص یا همه ی مردم به صورت عمومی (عام المنفعه) از منافع آن استفاده نمایند. اصل ما وقفی قابل فروش نیست. کسی که مالی از اموالش را وقف می کند، واقف، و شخص یا اشخاصی که مال یا اموالی برای آن ها وقف می شود، موقوف علیهم نامیده می شوند. به مالی که وقف می شود نیز عین موقوفه می گویند. کسی که اداره مال موقوفه را برعهده دارد متولی و به اداره کردن آن مال وقفی نیز، تولیت گویند.

در ماده ۵۵ قانون مدنی تعریفی از وقف ارائه شده است.

ماده ۵۵ قانون مدنی:

« وقف عبارت است از اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود.»

حبس و تسبیل در وقف به چه معناست؟


حبس به معنای نگهداری عین مال و عدم نقل و انتقال و فروش و تصرف در آن می باشد.

تسبیل نیز به معنای منافع مال وقف شده است که در مسیر خداپسندانه مصرف می شود.

در نتیجه اینکه حبس و تسبیل یعنی اینکه عین و اصل مال موقوفه نگهداری می شود و منافع حاصل از آن در مسیر مناسب و خدا پسندانه ای استفاده می شود.

انواع وقف مال


به طور کلی وقف بر اساس افرادی که می توانند از آن استفاده کننده به دو دسته تقسیم می شود:

  • وقف عام: مال در جهت منافع عمومی و برای استفاده ی عموم افراد جامعه وقف شده باشد .مانند مساجد، مراکز درمانی، بهزیستی، مدارس و…
  • وقف خاص: مال برای اشخاص مشخصی وقف شده است که واقف آن ها را به صورت کلی یا جزئی مشخص کرده است.مانند فرزندان، کارمندان یک اداره، کارگران، بیماران هموفیلی و…

شرایط لازم جهت وقف مال


مالی که مورد وقف واقع می شود باید یکسری شرایطی داشته باشد و در صورت فقدان این شرایط نمی توان آن مال را وقف نمود. شرایط وقف مال عبارت اند از:

  • مال قابل رویت و عینی باشد.
  • عین موقوفه (مال) متعلق به شخص واقف باشد.
  • موقوفه باید حلال باشد و منافع آن نیز در جهت حلال استفاده شود. مثلا وقف مکانی برای ساخت، فروش یا نگهداری شراب و مواد مخدر باطل است.
  • عین مال موقوفه باید قابلیت بقا داشت باشد. مثلا با مصرف کردن از بین نرود و اصل ما در حین استفاده از منافعش باقی بماند. به همین دلیل مواردی مانند مواد خوراکی، حیوانات فراری و … را نمی شود وقف کرد.
  • مال باید قابلیت قبض و تحویل دادن داشته باشد.
  • موقوف علیهم باید وقف را قبول نماید. اگر وقف به شخص معینی است خود شخص و اگر وقف عام است باید حاکم قبول نماید.

واقف باید چه شرایطی داشته باشد؟


کسی که می خواهد مالی از اموالش را وقف کند باید یکسری شرایطی داشته باشد:

  • این شخص باید مالک مالی باشد که می خواهد آن را وقف نماید.
  • اهلیت انجام این اقدام را از نظر قانونی داشته باشد. که این اهلیت علاوه بر بلوغ و عقل و رشد شامل این نیز می شود که این شخص ورشکسته نباشد.
مشاوره حقوقی دادیاران

شرایط موقوف علیهم چیست؟


موقوف علیهم کسی است که وقف برای او انجام می شود که می تواند فرد مشخصی باشد یا نباشد.

  • اولین شرط این است که اگر موقوف علیهم باید کسی باشد که وجود خارجی داشته باشد و زنده باشد.
  • دومین شرط  این است که شخصی که وقف برای او می شود یا اینکه کاربری ای که برای مال موقوفه تعیین می شود باید بسیار واضح و معین باشد.

در چه صورت مال وقفی را می شود فروخت؟


با اینکه مال موقوفه قابل فروش نیست و این مسئله ی بسیار مهمی در مورد اموال وقفی است اما در صورتی که یکسری شرایطی وجود داشته باشد، می توان بالاجبار مال موقوفه را فروخت. این شرایط عبارت اند از:

  • خراب شدن مال موقوفه.
  • ترس از خراب شدن موقوفه و عدم امکان بازسازی و عمران آن.
  • وجود اختلاف بین موقوف علیهم به حدی که احتمال قتل و خونریزی باشد.

لازم به ذکر است اگر موقوفه اجاره داده شود و مجوز ساخت و ساز به مستاجر داده شود، هر بنایی که در ملک ساخته شود متعلق به سازنده آن است اما زمین آن ملک موقوفه محسوب می شود. در اینجا شخصی که می خواهد در این زمین ساخت و ساز کند باید مبلغ هنگفتی تقریبا معادل قیمت خود زمین بپردازد تا بتواند در آن ساخت و ساز نماید.

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی

خرید و فروش املاک با وکالت نامه

خرید و فروش املاک با وکالت نامه مزایا و معایبی دارد که افراد بر اساس شرایط خود ممکن است این راه را برای معامله انتخاب نمایند....

وکالت کاری ورثه ایی، نمونه وکالت نامه

با اعطای وکالت کاری ورثه ایی، وراث میتوانند اختیار انجام تمام امور اداری مربوط به تقسیم ترکه و انحصار وراثت را به یکی از وراث...

سهم الارث پسر و دختر در سال جاری

آیا میزان ارثیه ی دختر و پسر مساوی است؟ میزان سهم پسر و دختر از ارث چقدر است؟ وضعیت سهم الارث پسر و دختر در سال 1401...

4/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۰ دیدگاه ثبت شده است.