تفاوت جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت
۲۸ آذر, ۱۴۰۰ امور کیفری 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
قانون گذار در قانون مجازات جرایم را به دوسته جرم قابل گذشت و جرم غیرقابل گذشت تقسیم کرده است. ویژگی جرایم قابل گذشت در این است که باید حتما شکایت توسط شاکی خصوصی مطرح شود. یعنی پرونده با شکایت شاکی خصوصی به جریان می افتد. اما جرایم غیر قابل گذشت جرایمی هستند که به جریان افتادن و رسیدگی کردن به آن ها نیازی به شکایت شاکی خصوصی ندارد. در واقع قانون گذار با این دسته بندی می خواهد که نسبت به برخی از جرایم مشخص که اصطلاحاً قابل گذشت نامیده می شوند امتیاز و تخفیفی قائل شود که مجرم با جلب رضایت شاکی بتواند آزادی خود را بدست آورد. حال در ادامه ی مطلب به تعریف این دو دسته از جرایم و تفاوت میان آن ها می پردازیم.
فهرست مطالب
جرم قابل گذشت چیست؟
گذشت در لغت به معنای عفو و بخشایش است. جرم قابل گذشت به جرمی اطلاق می شود که توسط شاکی خصوصی به جریان می افتد. البته ممکن است یک جرم چند شاکی خصوصی داشته باشد. در این حالت برای به جریان افتادن پرونده شکایت یک شاکی کفایت می کند اما برای گذشت و بخشش مجرم، باید تمام شاکیان رضایت دهند.
قانون گذار در تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، تعریفی از جرم قابل گذشت ارائه داده است.
” ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی:در جرائم تعزیری قابل گذشت، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی حسب مورد موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات است. |
ویژگی های گذشت شاکی چیست؟
گذشت شاکی یکسری ویژگی هایی دارد:
- اولا اینکه گذشت باید بصورت منجز باشد. یعنی گذشت مشروط به یک شرط خاص یا موکول به زمانی در آینده نشده باشد.
- دوما اینکه شاکی باید بداند که در صورت گذشت دیگر نمی تواند از تصمیم خود منصرف شود.
- سوما اینکه هرگاه در جرمی شاکیان متعددی وجود داشته باشد، شکایت و تعقیب شخص مجرم، با شکایت هر یک از شاکیان شروع می شود. اما برای گذشت باید تمام شاکیان رضایت خود را اعلام نمایند.
- چهارما اینکه این گذشت می تواند بصورت کتبی یا شفاهی مطرح شود.
- پنجما گذشت شاکی تنها پس از وقوع جرم اتفاق می افتد و پیش از وقوع جرم، گذشت وجود ندارد بلکه گذشت قبل از وقوع جرم، رضایت نام دارد.
- ششما گذشت می تواند قبل از شروع به تعقیب مجرم، در حین رسیدگی یا حتی پس از صدور حکم قطعی اتفاق بیفتد البته به استثنای گذشت در جرم سرقت حدی.
- هفتما گذشت شاکی منحصر در همان موضوعی است که گذشت در خصوص آن صورت گرفته و شامل عوارضی که ممکن است در اثر عمل اولیه مجرم در ادامه برای بزه دیده بوجود بیاید نمی شود.
چه جرایمی قابل گذشت هستند؟
از آن جا که قابل گذشت بودن جرایم یک استثناء است و اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است، در خصوص اینکه چه جرایمی قابل گذشت هستند، قانون گذار در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی برخی از مصادیق آن را بیان کرده است. بطور کلی این مسئله در بصورت مفصل تر پرداخته شده است که برای مطالعه ی بیشتر می تواند به آن مقاله مراجعه کنید.
جرم غیر قابل گذشت چیست؟
جرم غیر قابل گذشت به جرایمی گفته می شود که تعقیب و پیگیری متهم نیازی به شکایت شاکی خصوصی دارد. این جرم می تواند دو جنبه ی عمومی و خصوصی داشته باشد و تنها در صورتی که جنبه ی خصوصی داشته باشد، با رضایت شاکی، جنبه ی خصوصی آن بخشیده می شود اما جنبه ی عمومی آن همچنان وجود دارد. در این جرایم، گذشت در روند تعقیب و محاکمه و اجرای حکم تاثیر نمی گذارد. تنها در برخی از مجازات ها گذشت شاکی موجب تخفیف می شود.
تفاوت جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت در چیست؟
⇐ اگر جرمی قابل گذشت باشد باید حتما در قانون ذکر شده باشد در غیر اینصورت اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است. البته به استثناء جرایمی که شرعا دارای جنبه ی حق الناسی بوده و قابل گذشت هستند.
⇐ تفاوت اصلی میان جرم قابل گذشت و غیر قابل گذشت، در وجود شاکی خصوصی است. در جرم قابل گذشت باید حتما شاکی خصوصی وجود داشته باشد تا پرونده به جریان بیفتد اما در جرم غیر قابل گذشت حضور شاکی خصوصی در به جریان افتادن پرونده الزامی نیست.
⇐ چنانچه شاکی در جرایم غیر قابل گذشت، گذشت نماید، این مسئله از جهات تخفیف محسوب می شود. اما اگر شاکی در جرایم قابل گذشت، متهم را ببخشد و گذشت نماید، اگر این گذشت پیش از صدور حکم قطعی محکومیت باشد منجر به صدور قرار موقوفی تعقیب و اگر پس از صدور حکم قطعی باشد منجر به موقوفی اجرای حکم می شود.
⇐ تمامی جرایم فصل حدود کتاب مجازات ها، به غیر از دو جرم قذف و سرقت حدی غیر قابل گذشت هستند . اما جرایمی که در بخش قصاص و دیات امکان سقوط قصاص یا دیه با گذشت شاکی خصوصی یا ولی دم او وجود دارد.
مقالات مشابه
در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳
دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...
تخریب جهیزیه توسط زوج
اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...
ولی دم چه کسی است؟
بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...
۰ دیدگاه ثبت شده است.
دیدگاهتان را بنویسید