سن قانونی ازدواج دختران و پسران

عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.

مطابق ماده فوق متوجه میشویم که حداقل شرط سنی برای ازدواج دختران ۱۳ سال تمام و حداقل سن قانونی ازدواج پسران ۱۵ سال تمام شمسی می باشد. هر چند که در عمل خلاف این موضوع را می بینیم که عده ای دختران خود را قبل از این سن قانونی به عقد دیگری در می آورند. اینجا در اصطلاح با کودک همسری مواجه می شویم.مثلاً دختر بچه ی ۱۰ ساله ای را که هیچ درکی از ازدواج و روابط زناشویی ندارد، به عقد مردی در می آورند و خب این عملی بسیار غیر انسانی و غیر اخلاقی است.

مطابق ماده ۵۰ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱:

هرگاه مردی برخلاف مقررات ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ازدواج کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. هرگاه ازدواج مذکور به مواقعه منتهی به نقص عضو یا مرض دائم زن منجر گردد، زوج علاوه بر پرداخت دیه به حبس تعزیری درجه پنج و اگر به مواقعه منتهی به فوت زن منجر شود، زوج علاوه بر پرداخت دیه به حبس تعزیری درجه چهار محکوم می‌شود.
تبصره ـ هرگاه ولی قهری، مادر، سرپرست قانونی یا مسئول نگهداری و مراقبت و تربیت زوجه در ارتکاب جرم موضوع این ماده تاثیر مستقیم داشته باشند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شوند. این حکم در مورد عاقد نیز مقرر است.

ازدواج با اتباع خارجی چه شرایطی دارد؟

مفهوم تمکین چیست؟ نحوه ی الزام به آن چه شرایطی دارد؟

حق حبس چیست؟

شرایط ازدواج زیر سن مقرر

براساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی شرایط ازدواج زیر سن قانونی بصورت زیر می باشد:

 1. اذن ولی: ولی که شامل پدر یا جد پدری دختر است،باید رضایت خود و اراده اش را مبنی بر ازدواج فرزندش  بصورت واضح اعلام کند.

 2. رعایت مصلحت فرزند: تعیین اینکه مصلحت فرزند زیر سن قانونی در چیست بطور دقیق مشخص نیست. تشخیص مصلحت کاربسیار دشواری است. در واقع شرایط و عوامل متفاوتی در تعیین مصلحت دخیل هستند که باید مورد بررسی قرار بگیرند. 

۳.  تشخیص دادگاه: برای ازدواج فرزند زیر سن قانونی باید مجوز قانونی از دادگاه دریافت شود. در اینجا مداخله دادگاه باعث میشود که حقوق افرادی که زیر سن مقرر قانونی هستند برای ازدواج رعایت شود و این امر فقط به اذن ولی متکی نباشد در واقع تنها ولی پدر یا پدر بزرگ پدری او برای ازدواج او تصمیم نگیرند.

مجازات

در قانون برای ازدواج زود هنگام و زیر سن قانونی پدر یا پدر بزرگ پدری ای که تحت عنوان ولی هستند، مجازاتی مشخص نشده است و این این بنظر خلاء قانونی را در این بخش به نمایش می گذارد. اما تنها مجازاتی که در اینجا وجود دارد، براساس ماده ۵۰ قانون حمایت از خانواده که در بالا آورده شده است، فقط مردی که با دختری زیر سن قانونی ازدواج نماید، مجازات می شود. مجازات این امر نیز حبس تعزیری درجه شش می باشد که معادل بیش از ۶ ماه تا دو سال حبس است.

بنظر می رسد این خلاء قانونی در خصوص مجازات ولی بسیار به ضرر دختران است و بازدارندگی در افرادی که راضی می شوند در مقابل دریافت مال یا حتی بدون آن اقدام به عقد دختر خود زیر سن قانونی کنند، بوجود نمی آورد. حتی این مسئله به آن ها حق تملک می دهد و باعث می شود که این افراد فکر کنند که مالک دختر هستند و می توانند حتی او را بفروشند یا برای او هر تصمیمی بگیرند. بنظر اگر سن بالاتری حداقل ۱۸ سال تمام را برای ازدواج دختران در نظر می گرفت و مجازات های بازدارنده ای برای والدین این دختران در نظر می گرفت، نرخ کودک همسری بسیار کاهش می یافت.

گروه حقوقی دادیاران  مشاوره حقوقی در مشهد
۰۹۱۵۲۴۴۷۰۹۰