مجازات معاونت در قتل

گاهی اوقات در وقوع یک جرم، فرد یا افراد دیگری به غیر از مرتکب اصلی جرم دخالت دارند. این افراد ممکن است وسایل انجام جرم را برای شخص مجرم تهیه کنند یا به مرتکب وعده ی منفعتی را داده باشند تا این جرم را انجام دهد. در هر حال به این فرد معاون می گویند. در مطلبی دیگر به توضیح جرم معاونت پرداخته ایم. در این مطلب می خواهیم به بررسی مجازات معاونت در قتل بردازیم.

معاون

معاون کسی است که بطور مستقیم در ارتکاب جرم دخالت نداشته بلکه از پشت صحنه، به مرتکب کمک می کرده و از نظر روانی روی او تاثیر گذاشته یا وسایل ارتکاب آن جرم را برایش فراهم می کرده یا به هر نحوی اتفاق افتادن جرم را برای مجرم راحت تر کرده است. اما چیزی که در جرم معاونت بسیار حائز اهمیت است این است که باید قبل از وقوع جرم یا همزمان با وقوع جرم به مرتکب کمک کرده باشد. قانون گذار در ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، معاون را تعریف کرده و مصادیق جرم معاونت را ذکر کرده است:

« اشخاص زیر معاون جرم محسوب می شوند:
الف- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.
ب- هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.
پ- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.
تبصره- برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است. چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیفتر محکوم می شود.»

• معاونت در جرم و تفاوت آن با مشارکت در جرم
• انواع قتل در قوانین جمهوری اسلامی ایران
• آدم ربایی چه مجازاتی دارد

مجازات معاونت

گاهی اوقات قانون گذار در ادامه ی تعیین مجازات مرتکب اصلی جرم، مجازات معاون او در آن جرم را نیز در همان ماده بیان کرده است. اما برای مواردی که میزان مجازات معاون را مشخص نکرده باشد در ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی، ضابطه ای را برای تعیین نحوه و میزان مجازات معاون بیان کرده است:

« در صورتی که در شرع یا قانون، مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد، مجازات وی به شرح زیر است:
الف- در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دائم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه.
ب- در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعزیری درجه پنج یا شش.
پ- در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش.
ت- در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایینتر از مجازات جرم ارتکابی.
تبصره ۱- در مورد بند(ت) این ماده مجازات معاون از نوع مجازات قانونی جرم ارتکابی است مگر در مورد مصادره اموال، انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت که مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه چهار، شش و هفت است.
تبصره ۲- در صورتی که به هر علت قصاص نفس یا عضو اجراء نشود، مجازات معاون بر اساس میزان تعزیر فاعل اصلی جرم، مطابق بند(ت) این ماده اعمال می شود.»

معاونت در قتل

قتل به معنای سلب حیات یک انسان زنده، توسط انسانی دیگر به صورت نامشروع است. همانطور که در بالا به توضیح جرم معاونت پرداختیم، در جرم قتل نیز حضور معاون را می توان متصور شد. با توجه به انوع قتل ها جرم معاونت در آن و میزان مجازات معاون متفاوت خواهد بود. ما دو نوع قتل داریم:

• قتل عمد = معاونت در قتل عمد
• قتل غیر عمد = معاونت در قتل غیر عمد

معاونت در قتل عمد

قتل عمد به معنای کشتن یک انسان زنده توسط یک انسا دیگر است با نیت و قصد قبلی است. اما واژه عمد، یعنی اینکه شخص قاتل با قصد و نیت کشتن دیگری دست به اقدامی می زند که می داند باعث مرگ طرف مقابل می شود. در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، قانون گذار در ماده ۲۹۰ مصادیق قتل عمد را تعیین کرده است:

« جنایت در موارد زیر عمدی محسوب می شود:
الف- هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود.(کسی با قصد کشتن سعید بر روی او چاقو می کشد و او را به قتل می رساند)
ب- هرگاه مرتکب، عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می گردد، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود.(قتل ناگهانی ای که در یک دعوای خیابانی رخ می دهد)
پ- هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و کاری را هم که انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمی شود لکن درخصوص مجنیٌ علیه، به علت بیماری، ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود مشروط بر آنکه مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنیٌ علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.(مثلا هول دادن یک شخص پیر که باعث عدم تعادل و افتادن و فوت او می شود)
ت- هرگاه مرتکب قصد ایراد جنایت واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد، بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد، و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن، واقع شود، مانند اینکه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.( مثلاً بمب گذاری کردن در یک بازار)
تبصره ۱- در بند(ب) عدم آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی است مگر جنایت واقع شده فقط به علت حساسیت زیاد موضع آسیب، واقع شده باشد و حساسیت زیاد موضع آسیب نیز غالباً شناخته شده نباشد که در این صورت آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات شود و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.
تبصره ۲- در بند(پ) باید آگاهی و توجه مرتکب به اینکه کار نوعاً نسبت به مجنیٌ علیه ، موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن می شود ثابت گردد و درصورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.»

با توجه به بند الف ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی، مجازات معاون در جرایم موجب سلب حیات، حبس تعزیری درجه دو (۱۵ تا ۲۵ سال) یا درجه سه( ۱۰ تا ۱۵ سال) خواهد بود.

معاونت در قتل غیر عمد

قتل غیر عمد همانطور که از اسمش مشخص است، قتلی است که در آن مرتکب جرم، قصد کشتن یا سلب حیات از دیگری را ندارد اما بصورت غیر عمدی و نا آگاهانه مرتکب عملی می شود که موجب فوت دیگری می شود. اگر عملی نوعاً کشنده  و مرگبار باشد حتی اگر مرتکب جرم، قصد کشتار یا آسیب زدن نیز نداشته باشد قتل عمد و آگاهانه شمرده می‌شود. قتل غیر عمد شامل قتل های شبه عمد و خطای محض می شود.

« ماده ۲۹۱:جنایت در موارد زیر شبه عمدی محسوب می شود:
الف- هرگاه مرتکب نسبت به مجنیٌ علیه قصد رفتاری را داشته لکن قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می گردد، نباشد.
ب- هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی شیء یا حیوان و یا افراد مشمول ماده(۳۰۲) این قانون است به مجنیٌ علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم گردد.
پ- هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر اینکه جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.»

« ماده ۲۹۲: جنایت در موارد زیر خطای محض محسوب می شود:
الف- در حال خواب و بیهوشی و مانند آنها واقع شود.
ب- به وسیله صغیر و مجنون ارتکاب یابد.
پ- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنیٌ علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را، مانند آنکه تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید.
تبصره- در مورد بندهای(الف) و(پ) هرگاه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعاً موجب جنایت بر دیگری می گردد، جنایت عمدی محسوب می شود.»

در خصوص قتل غیر عمد، در اینجا نمی توان برای شخص مرتکب، معاونی متصور شد زیرا که بر اساس خود ماده ۱۲۶ و تبصره  آن که به “وحدت قصد بین مرتکب و معاون” اشاره کرده است، می توان اینگونه برداشت نمود که معاونت تنها در جرایم عمدی وجود دارد.

معاونت در قتل زیر مجموعه مطالب قتل و انواع ان در قانون می باشد . برای اطلاعات بیشتر بر روی ان کلیک کنید.

مقالات مشابه

در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳

دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...

تخریب جهیزیه توسط زوج

اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...

ولی دم چه کسی است؟

بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...

۰ دیدگاه ثبت شده است.

×

نیاز به مشاوره حقوقی داری ؟

ارتباط فوری با وکیل پایه یک دادگستری به صورت تلفنی

ورود ...