شرایط صحت معاملات چیست؟
۲۵ آذر, ۱۴۰۱ امور حقوقی ( عمومی )، قراردادها 0 مدت زمان مطالعه: 4 دقیقهعقود و قراردادها امروزه از جمله مسائل جدایی ناپذیر زندگی انسان ها هستند و بسیار پرکاربرد اند. بطوریکه همه ی ما در طول عمرمان حداقل یکبار با یک عقد یا معامله یا قرارداد برخورد داشته ایم. حال برای اینکه در انعقاد این معاملات دچار مشکل نشویم و راحت تر و بدون دردسر بتوانیم یک قرار داد یا معامله منعقد کنیم، یکسری اصول اساسی و شرایط صحت معاملات وجود دارد که قانون گذار آنها را در قانون مدنی مشخص کرده است.
نکته: عقد،معامله و قرارداد هر سه در یک معنا بکاربرده می شوند.
عقد چیست؟
براساس تعریف ماده ۱۸۳ قانون مدنی:
عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن ها باشد.
با اینکه از نظر حقوقی یکسری ایرادات به تعریف بالا وارد است اما براساس این تعریف متوجه میشویم که یکی از بارزترین آثار انعقاد یک عقد ایجاد یک تعهد است. اما هر عقد نیازمندی یکسری شرایط اساسی و مهمی است که قانون گذار بیان نموده و در صورت فقدان هر کدام از شرایط صحت معاملات مدنظر قانون گذار، عقد دچار مشکل میشود.
شرایط صحت معاملات:
شرایط صحت معاملات براساس ماده ۱۹۰ قانون مدنی
برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:
۱) قصد طرفین و رضای آنها
۲) اهلیت طرفین
۳) موضوع معین که مورد معامله باشد
۴) مشروعیت جهت معامله
۱.) قصد و رضای طرفین معامله:
یکی از مهمترین شرایط صحت معاملات قصد و رضای طرفین است. پیش از انعقاد هر قراردادی یک سلسله تصورات و اعمال روانی درشخص اتفاق می افتد، سپس بعد از گذر از این مرحله شخص تصمیم میگیرد که میل باطنی خود را برای انعقاد یک قرارداد با بکاربردن لفظ یا انجام یک عمل نشان دهد. رضا در اینجا به معنای میل و گرایش باطنی و درونی شخص به انعقاد یک قرارداد است. قصد نیز ایجاد کردن قرارداد است که اصطلاحا به آن قصد انشاء می گوییم.
۲.) اهلیت طرفین :
اهلیت نیز طبق تعریف قانون گذار به معنای توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق است. در واقع به توانایی دارا شدن یک حق اهلیت تمتع و به توانایی اجرای یک حق اهلیت استیفاء می گویند. در مورد اهلیت به عنوان یکی از شرایط صحت معاملات، رعایت سه شرط لازم است:
- به سن بلوغ رسیده باشد. سن بلوغ در پسران ۱۵ سال تمام قمری و در دختران ۹ سال تمام قمری می باشد.
- عاقل باشد. قوای دماغی شخص باید سالم باشد و در اصطلاح مجنون نباشد.
- رشید باشد. یعنی تصرفات او در اموالش عاقلانه باشد.
۳.) مورد معامله:
مورد معامله طبق تعریف قانون عبارت است از آن چیزی که در قرارداد موضوع تعهد واقع می شود.
ماده ۲۱۴ قانون مدنی:
مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را میکنند.
در شرایط صحت معاملات، مورد معامله باید یکسری شرایطی داشته باشد:
- مورد معامله باید مالیت داشته باشد، یعنی در عرف دارای ارزش مالی باشد.
- متضمن یک منفعت عقلایی باشد.
- دارای منفعت مشروع باشد و برخلاف قانون و شرع نباشد.
- معین و معلوم باشد و ما بطور مشخص بدانیم که داریم برسر چه چیزی معامله می کنیم.
- باید قابل تسلیم باشد، اصطلاحاً مقدور التسلیم باشد.
۴.) جهت معامله:
مورد آخر از شرایط صحت معاملات جهت معامله است. جهت معامله یعنی غرض و هدف اصلی که معامله کننده از انعقاد قرارداد داشته است. این غرض از معامله امری شخصی و متغیر است. این مسئله بیشتر جنبه ی روانی دارد. مثلا شخصی خانه ای را می خرد تا در آن سکونت کند ولی دیگری خانه ای را می خرد تا آن را به اجاره دهد و از اجاره بهای آن نفع ببرد. براساس ماده 217 قانون مدنی:
در معامله لازم نیست که جهت آن تصریح شود ولی اگر تصریح شده باشد باید مشروع باشد و الا معامله باطل است.
همچنین در ماده بعدی این قانون بیان کرده است:
هر گاه معلوم شود که معامله با قصد فرار از دین بهطور صوری انجام شده آن معامله باطل است.
دیدگاهتان را بنویسید