ورشکستگی چیست ؟ به چه کسی ورشکسته می گویند؟
۲۸ شهریور, ۱۴۰۲ حقوقی 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقهاصطلاح ورشکستگی در جایی استفاده می شود که شخصی بدهی ای بالا می آورد یا به اصطلاح اوضاع مالی او بهم میریزد و خب توان مالی باز پرداخت بدهی هایش را ندارد، صرف نظر از اینکه این شخص تاجر است یا خیر. اما از نگاه قانون گذار ورشکستگی منحصر در یک شرایط خاصی است و با آن چه که در عرف رایج است تفاوت دارد. در ادامه مطلب به توضیح ورشکستگی و انواع آن می پردازیم.
فهرست مطالب
شرایط تحقق ورشکستگی
1. تاجر بودن:
براساس ماده ۴۱۲ قانون تجارت: اگر تاجری بدهی اش را نپردازد به حکم دادگاه ورشکسته می شود. پس اولین شرط این است که شخص مورد نظر ما باید تاجر باشد. در ماده 1 قانون تجارت نیز تاجر را به کسی تعریف کرده است که شغل معمول خویش را اعمال تجارتی قرار داده باشد.یعنی شخصی باشد که همه او را به عنوان یک تاجر بشناسند و از این راه گذران زندگی می کند.
۲. عدم پرداخت بدهی:
شرط دوم ما این است که شخص تاجر بدهی هایش را نپرداخته باشد. در اینجا علت و انگیزه نپرداختن بدهی هم اهمیتی ندارد. در اینجا باید سر رسید آن بدهی رسیده باشد و زمان پرداخت آن رسیده باشد. همچنین بدهی ما باید مستند و قطعی باشد یعنی باید براساس یک قرارداد یا مثلاً یک چک مستند باشد و نمی توان برای بدهی ای که سندیتی برای آن وجود ندارد چنین حکمی داد. نپرداختن بدهی یک ادعاست که باید از طرف شخصی که مدعی عدم پرداخت وجه است، در محکمه اثبات شود.
۳. صدور حکم ورشکستگی:
شرط سوم صدور حکم ورشکستگی توسط دادگاه است. دادگاه پس از بررسی ادعا و مستندات طرفین، اگر تمام شرایط ورشکستگی را احراز کرد، اقدام به صدور حکم ورشکستگی می کند.
دعوای ورشکستگی توسط چه کسانی در دادگاه می تواند مطرح شود؟
دعوی ورشکستگی می تواند توسط خود شخص تاجر ، دادستان یا از طرف طلبکاران تاجر می تواند مطرح شود. از منظر قانونی وظیفه ی تاجر است که وقتی متوجه شد که ناتوان از پرداخت بدهی های خود است، تمام دفاتر را تقدیم کرده و ورشکستگی خود را اعلام کند. دادستان نیز، مدعی العموم است و اگر زمانی متوجه شود که شخصی ورشکسته شده است می توان علیه او اقدام نماید. طلبکاران شخص تاجر هم که می توانند برای مطالبه ی بدهی های خود در دادگاه دعوی مطرح کنند که پس از بررسی ها، خود به خود تاجر ورشکسته اعلام می شود.
انواع ورشکستگی
ورشکستگی را بطور کلی به دو دسته تقسیم میکنند:
- ورشکستگی به تقصیر
- ورشکستگی به تقلب
ورشکستگی به تقصیر
در ماده ۵۴۱ قانون تجارت موارد اجباری ورشکستگی به تقصیر را نام برده شده است و در ماده ۵۴۲ قانون تجارت موارد اختیاری ورشکستگی به تقصیر را نام برده است.
مطابق ماده ۵۴۱ قانون تجارت:
– اگر مخارج شخصی خود تاجر یا خانه و خانواده ی او، به نسبت در آمدش، بالاتر از حد نرمال باشد.
– اگر تاجر سرمایه خود را در معاملاتی که در عرف تجّار موهوم است مثل بورس یا بازی بخت آزمایی … بگذارد که نفع آن کاملا منوط به تحقق آن اتفاق است.
– اگر تاجر برای به تاخیر انداختن ورشکستگی خود بیاید و یک چیزی را گران تر از مبلغ آن در عرف بخرد یا مالی را ارزان تر از مبلغ آن در عرف بفروشد مانند حالتی که بسیار رایج است که چکی را که هنوز سر رسید آن نرسیده است به مبلغی کمتر از وجه درج شده روی آن به دیگری می فروشند که این در موضوع تاجر ورشکسته، باعث تضییع حقوق طلبکاران می شود.
– چنانچه بعد ازتاریخ توقف تاجر، تاجر طلب یکی از طلبکاران ترجیح دهد و زودتر بپردازد با اینکه این مبلغ قابل استرداد است و معاملات بعد از تاریخ توقف باطل و بلااثر است، اما به منظور جلوگیری از تضییع حقوق سایر طلبکاران، این تاجر مستحق مجازات است.
چنانچه هر یک از موارد بالا اتفاق بیفتد الزاماً باید حکم ورشکستگی به تقصیر صادر شود.
ورشکستگی به تقلب
قانون گذار در ماده ۵۴۹ قانون تجارت موارد ورشکستگی به تقلب را توضیح داده است. بطور خلاصه در این ماده بیان می کند که اگر تاجر ورشکسته، دفاتر تجاری خودش را مفقود کند. یا به وسیله ی انجام معاملات صوری، دارایی اش را از بین ببرد یا برای خود طلبکار صوری ایجاد کند. تا بخشی از اموال خود را از دسترس طلبکاران خارج کند. یا به هرنحوی دارایی خودش را پنهان کند. ورشکسته به تقلب محسوب می شود.
ضمانت اجرای کیفری
براساس ماده ۶۷۱ قانون مجازات اسلامی ورشکسته به تقصیر به مجازات شش ماه تا دوسال حبس محکوم می شود. بر اساس ماده ۶۷۰ قانون مجازات اسلامی ورشکسته به تقلب به یک تا پنج سال حبس محکوم می شوند.
نحوه طرح دعوا:
اگر خود تاجر بخواهد ورشستگی خود را اعلام نماید. موظف است که ظرف سه روز پس از تاریخ متوقف شدن پرداخت دیون، دادخواست ورشستگی خود همراه با کلیه دفاتر تجاری و صورت حساب دارایی خود به مرجع صالح تقدیم کند. اگر طلبکارها بخواهند دعوای ورشستگی را مطرح کنند و درخواست صدور حکم آن را داشته باشند، باید عدم پرداخت دیون توسط تاجر را به اثبات برسانند. دادستان نیز می تواند دادخواستی علیه تاجر مبنی بر ورشکستگی وی به مراجع صالح تقدیم نماید.
دیدگاهتان را بنویسید