آیا می توان از خود در برابر مامور نیروی انتظامی دفاع کرد؟
۲۱ آذر, ۱۴۰۰ امور کیفری 7 مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه
شاید اخیراً خبرهایی را در رسانه ها مبنی بر برخورد فیزیکی ماموران نیروی انتظامی یا سربازان با مردم و زدوخورد هایی میان آن ها را شنیده باشید. در واقع سوالی که مطرح می شود این است که آیا با توجه به اصل رعایت کرامت انسانی، ماموران نیروی انتظامی می توانند هر برخوردی که دلشان خواست به واسطه ی جایگاه شغلی خود و اختیاراتشان با سایر شهروندان داشته باشند؟ آیا آن ها اجازه ی این را دارند که برای انجام وظایف خود سایر شهروندان را مورد ضرب و شتم قرار دهند یا این کار آن ها غیر قانونی است؟ آیا مردم می توانند در مقابل این اقدامات ماموران نیروی انتظامی از خود دفاع کنند؟ دفاع در برابر مامور نیروی انتظامی با چه شرایطی جایز است؟
سرپیچی از ماموران نیروی انتظامی
همانطور که می دانید ماموران نیروی انتظامی ، ماموران دولت هستند و خب وظیفه ی آن ها اجرای قوانین و مقررات و همچنین کمک به حفظ حکومت و نظم امنیت در جامعه و کشور است. حال اگر شخصی این نظم و آرامش را در جامعه بر هم بزند و یا به حکومت یا ماموران دولت بی احترامی و اهانت کند، در اینجا این ماموران وظیفه دارند که در حدود مقررات با این افراد مقابله کنند و نسبت به اعمال آن ها واکنش لازم را نشان دهند. در اینجا دولت به این ماموران این قدرت و توانایی را داده است که اگر آن ها در حین انجام وظیفه و دستورات آمر خود، عملی را انجام دادند هیچ مسئولیتی بر عهده ی آن ها نیست. و مجازات نخواهند شد و این بار را از دوش آن ها برداشته اند تا با خیال راحت به وظایف خود عمل کنند. در ماده ۶۰۷ قانون مجازات اسلامی هرگونه سرپیچی از دستورات مامور نیروی انتظامی را مصداق سرپیچی شمرده است:
« هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مامورین دولت در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب میشود و مجازات آن به شرح ذیل است:
۱ – هر گاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از شش ماه تا دو سال.
۲ – هر گاه متمرد در حین اقدام دست به اسلحه برد، حبس از یک تا سه سال.
۳ – در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره – اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد.»
و همچنین در ماده ۳۴ قانون مجازات نیروهای مسلح نیز هرگونه برهم زدن نظم و امنیت یا تمرد نیرو های مسلح نیز جرم انگاری شده است :
« هر یک از فرماندهان یا مسؤولان نظامی بدون امر یا اجازه یا بدون این که به اقدام متقابل وادار شده باشد علیه نیروهای نظامی یا اتباع دولتی که با ایران در حال جنگ نباشد مسلحانه حمله یا عدهای را وادار به حمله نماید یا با نیروی تحت فرماندهیخود در اراضی دولتی که با ایران در حال جنگ نباشد مرتکب عملیات خصمانه شود هرگاه اقدامات فوق موجب اخلال در امنیت داخلی یا خارجی کشور گردد به، مجازات محارب و در غیر این صورت به حبس از سه تا پانزده سال محکوم میشود. »
اعمال ماموران نیروی انتظامی
در خصوص اعمال ماموران نیروی انتظامی چند فرض مختلف وجود دارد:
- تا زمانی که اعمال این ماموران در حیطه ی صلاحیت آن ها و در محدوده ی قوانین صورت بگیرد، البته با این شرط که در حال انجام وظیفه باشند، اعمال آن ها صحیح است و هیچ گونه مجازات یا عواقبی برای آن ها نخواهد داشت، زیرا که اقدامات او تحت نظر مافوق او یا براساس قوانین بوده است. به همین دلیل مقاومت در برابر او مصداق سر پیچی است و جرم است.
- هنگامی که ماموران دولت به عنوان افراد معمولی اجتماع و بدون اینکه در حال انجام وظیفه باشند، اقدام به عملی کنند که جرم است در اینجا هیچ تفاوتی بین آن ها و مردم عادی نیست و آن ها نیز همانند مردم معمولی مجازات خواهند شد. حتی اگر این شخص عمل نامشروع و غیرقانونی ای انجام دهند در اینجا همانند مردم عادی است و می تواند با او مقابله نمود و این مصداق سرپیچی نخواهد بود. حتی می توان در اینجا بیان کرد که عمل مردم در مقابل رفتار نامشروع او، مصداق دفاع مشروع نیز خواهد بود.
- زمانی که مامور نیروی انتظامی، در حال انجام وظایف مقرر خود براساس قانون یا دستور مافوق خود باشد اما از حدود دستورات تجاوز کند و یا اقدامی خلاف قانون و اختیارات خود انجام دهد در اینجا این شخص قابل مجازات خواهد بود و همچنین دفاع در برابر ماموران نیروی انتظامی مجاز خواهد بود.
دفاع در برابر ماموران نیروی انتظامی
در صورتی که شخصی برخلاف دستورات آن ها که در حدود اختیاراتشان است عمل کند و به هر نحو سرپیچی یا مقاومت کند، عمل این شخص غیر قانونی است. اما اگر در شرایطی مامور نیروی انتظامی از حدود وظایف و صلاحیت خود خارج شود در اینجا این عمل آن ها غیر قانونی است. حال در مورد این عمل غیر قانونی و دفاع در برابر ماموران نیروی انتظامی سه دیدگاه وجود دارد:
۱) گروه اول معتقدند که چون این اعمال آن ها خلاف قانون است پس مقاومت کردن و سر پیچی کردن در مقابل اعمال آن ها مطلقاً جایز است و هرکسی با چنین چیزی مواجه شد می تواند از دستورات ماموران سرپیچی کند.
۲) گروه دوم معتقدند که هیچ گونه مقاومتی در مقابل ماموران نیروی انتظامی به این دلیل که مامور دولت هستند جایز نیست و همه باید از دستورات آن ها پیروی کنند.
۳) گروه سوم دیدگاه متعادل تر و میانه رو ای را میان دو دیدگاه قبلی انتخاب کردند و خب این دیدگاه نیز منطقی تر بنظر می رسد. در ایران نیز این دیدگاه پذیرفته شده است.
دفاع در برابر مامور نیروی انتظامی
دفاع در برابر مامور نیروی انتظامی در جایی که این مامور در خارج از حیطه ی اختیارات و صلاحیت خود اقدام نماید، خلاف قانون نیست و مقابله کردن با آن جرم نمی باشد که این اقدام می تواند مشمول دفاع مشروع بشود یا نشود. اما بطور کلی با در نظر داشتن شرایط دفاع مشروع که در ماده ۱۵۶ قانون مجازات آمده است می توان متوجه شد که رفتار ها در چه شرایطی مصداق دفاع مشروع است:
« هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، درصورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی شود:
الف- رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
ب- دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
پ- خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
ت- توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.
تبصره ۲ ـ در مورد ماموران دولتی شرط مشروع بودن دفاع آن است که مامور از حدود وظیفه خارج شود.»
دفاع در برابر مامور نیروی انتظامی در جایی که این مامور در خارج از حیطه ی اختیارات و صلاحیت خود اقدام نماید، خلاف قانون نیست و مقابله کردن با آن جرم نمی باشد که این اقدام می تواند مشمول دفاع مشروع بشود
مقالات مشابه
در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳
دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...
تخریب جهیزیه توسط زوج
اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...
ولی دم چه کسی است؟
بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...
دیدگاهتان را بنویسید
۷ دیدگاه ثبت شده است.
[…] […]
اگه مامور دولت به کسی تجاوز بکنه حکمش چیه جرم داره یانه اعدامش میکنن یا ازادش میکنن
اگر فرد در بازداشتگاه باشد و هیچ مقاومتی مشکلی ایجاد نکرده باشد و مأمور انتظامی برخورد فیزیکی کرده باشد حق دفاع از خود را داریم.
گزینه بعد در صورتی که در فضای عمومی بوده و در گیری لفظی بین مأمور در حال وظیفه بوده بدون فحاشی واهانت از طرف شخص حقیقی در مقابل مأمور فحاشی و اهانت کند .
یا درگیری فیزیکی شود حق دفاع از خود وجود دارد.و مراحل قضایی آن به چه صورت هست.
سلاموقتتونبه خیردرصورتی که موضوع را اثبات نمائید می توانید طرح شکایت کنید.
اگر منظور شما تجاوز جنسی هست و این مسئله اثبات شود فرقی بین اینکه مامور دولت باشد یا نباشد نمیکند
سلام استاد بزرگوار سپاس عالی بود توضیحات شما بنظرتون بهترین رشته رزمی برای پلیس و دفاعشخصی و مردم چه رشته ای پیشنهاد مکنید بنده در بوکس و کشتی فعالیت دارم آیا جودو هم خوب است
پس در سال ۵۷ ماموران وظیفه خود رو انجام دادن چرا بعدش اعدامشون کردین؟؟؟؟؟