آیا ورشکستگی به تقلب نوعی کلاهبرداری است؟
۲۲ آذر, ۱۴۰۰ شرکتها ، بیمه ، مالیات 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقهبطور کلی ما دو نوع ورشکستگی داریم که در مطلبی دیگر به تعریف آنها پرداختیم. ورشکستگی به تقصیر و تقلب. ورشکستگی به تقصیر در ماده ۵۴۱ قانون تجارت آمده است و موارد ورشکستگی به تقلب به این صورت است که اگر تاجر ورشکسته، دفاتر تجاری خودش را مفقود کند، یا به وسیله ی انجام معاملات صوری، دارایی اش را از بین ببرد یا برای خود طلبکار صوری ایجاد کند تا بخشی از اموال خود را از دسترس طلبکاران خارج کند یا به هرنحوی دارایی خودش را پنهان کند ورشکسته به تقلب محسوب می شود.
در این مطلب می خواهیم به این مقایسه بپردازیم که آیا ورشکستگی به تقلب نوعی کلاهبرداری است یا خیر؟
فهرست مطالب
کلاهبرداری
کلاهبرداری در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری جرم انگاری شده است. موضوع جرم کلاهبرداری اعم از اموال منقول و غیرمنقول می باشد. یعنی موضوع مال مورد کلاهبرداری می تواند وجه نقد باشد یا در مورد خرید و فروش یک خانه یا یک ماشین اتفاق بیفتد.
برای تحقق کلاهبرداری، ضرر رساندن به دیگری لازم نیست. تنها شرط کلاهبردای خارج کردن مال دیگری از تصرف او و به تصرف در آوردن آن به وسیله ی فریب و تقلب است.
بنابراین تعریف کلاهبرداری یعنی، تحصیل متقلبانه مال غیر است.
شرایط تحقق جرم
- استفاده از وسایل متقلبانه و فریبکارانه
- اغفال کردن شخص یا اشخاص مالباخته
- تسلیم ارادی مال یا اموال توسط صاحب آن به شخص کلاهبردار
- درنهایت تصاحب کردن مال توسط شخص کلاهبردار
مجازات ورشکستگی به تقلب
مجازات جرم کلاهبرداری بطور خاص در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مطرح شده است. مجازات کلاهبرداری در دو نوع ساده و مشدد است. در نوع مشدد مخصوص اشخاص خاصی است که درقانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری آمده است. مجازات جرم کلاهبرداری ساده نیز مطابق ماده یک قانون فوق حبس از ۱ سال تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است و بازگرداندن اصل مال به صاحب آن است. این مجازات بسته به نظر قاضی می تواند متغییر باشد و کمتر شود.
ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری:
« هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه های یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال واختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود…
تبصره ۲- مجازات شروع به کلاهبرداری حسب مورد حداقل مجازات مقرر در همان مورد خواهد بود و درصورتی که نفس عمل انجام شده نیز جرم باشد، شروع کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم میشود.»
ورشکستگی به تقلب در قانون تجارت
قانون گذار در ماده ۵۴۹ قانون تجارت موارد این شکل از ورشکستگی را توضیح داده است:
« هر تاجر ورشکسته که دفاتر خود را مفقود نموده یا قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده و یا به طریق مواضعه و معاملات صوری ازمیان برده و همچنین هر تاجر ورشکسته که خود را به وسیله اسناد و یا به وسیله صورت دارایی و قروض به طور تقلب به میزانی که در حقیقت مدیوننمیباشد مدیون قلمداد نموده است ورشکسته به تقلب اعلام و مطابق قانون جزا مجازات میشود.»
بطور خلاصه در این ماده بیان میکند که اگر تاجر ورشکسته، بصورت عمدی دفاتر تجاری خودش را مفقود و پنهان کند که دسترسی به آن نداشته باشیم. یا به وسیله ی انجام معاملات صوری، دارایی اش را از بین ببرد و از دسترس خود خارج کند یا به همین منظور برای خود طلبکار صوری ایجاد کند تا بخشی از اموال خود را از دسترس طلبکاران خارج کند، یا به هرنحوی دارایی خودش را پنهان کند، ورشکسته به تقلب محسوب میشود.
مجازات ورشکستگی به تقلب در قانون مجازات
مجازات این ورشکستگی در ماده ۶۷۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در بخش تعزیرات آورده شده است. تعقیب این جرم حتی درصورت گذشت مدعی خصوصی متوقف نمی شود زیرا این جرم جنبه ی عمومی دارد. همچنین مجازاتی که قانون گذار برای ورشکستگی به تقلب در این ماده در نظر گرفته است به شرح زیر است:
« کسانی که به عنوان ورشکستگی به تقلب محکوم میشوند به مجازات حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهند شد.»
آیا ورشکستگی به تقلب نوعی کلاهبرداری است؟
باتوجه به اعمالی که دراین نوع ورشکستگی (به تقلب) توسط مرتکب صورت می گیرد، که در واقع توسل به اعمال و وسایل متقلبانه برای ضرر رساندن به طلبکاران است، این جرم را نوع خاصی از کلاهبرداری می توان در نظر گرفت. منتها جرم کلاهبرداری جرمی عام و ورشکستگی به تقلب نوع خاصی از کلاهبرداری محسوب میشود و این تفاوت بین دو جرم است. تفاوت دیگر این است که این شکل از ورشکستگی، تنها توسط تاجر باید صورت بگیرد زیرا همانطور که در مطلبی دیگر بیان کردیم یکی از شرایط ورشکستگی در قانون تجارت تاجر بودن است در حالی که جرم کلاهبرداری در معنای عام توسط هر کسی می تواند انجام شود و منحصر در یک قشر خاصی نیست. اما این جرم در هر صورت نوعی کلاهبردای محسوب می شود و می تواند تحت عنوان جرم کلاهبرداری نیز مورد مجازات آن قرار بگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید