توبه مجرم چه آثاری دارد؟

۲۴ آذر, ۱۴۰۰ 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
توبه مجرم
به این مطلب امتیاز دهید

همانطور که می دانید مجازات ها به دلیل اهداف مختلفی وضع می شوند. مثلاً گاهی اوقات به دلیل برقراری عدالت، ایجاد بازدارندگی در افراد، تنبیه شخص بزهکار ،جامع پذیر شدن و …یکی دیگر از اهدافی که می توان برای وضع قوانین و مقررات و اجرای مجازات ها در نظر گرفته “اصلاح شخص بزهکار” است. به این معنا که وقتی فردی مرتکب جرمی می شود، با اجرای مجازات می خواهیم که اصلاح شود و دیگر مرتکب جرم نشود، بلکه مسیر صحیح زندگی کردن را پیدا کند. اما اگر شخص بزهکار پیش از اینکه مجازات شود، واقعا متنبَه و اصلاح شود و اصطلاحاً توبه کند چه؟ آیا در صورت توبه مجرم باز هم او را مجازات می کنیم؟


توبه مجرم

در دین اسلام نهادی به نام توبه وجود دارد. توبه به معنای اظهار پیشمانی قلبی و اصلاح واقعی شخص گناهکار است، که در اینجا این شخص بخشیده می شود. حال در قوانین ایران نیز اگر شخص مجرمی به صورت زبانی، اظهار ندامت کند و قول دهد که دیگر مرتکب جرم دیگری نمی شود و از کرده ی خود پشیمان است بسته به مجازات های مختلفی که در قانون مجازات اسلامی وجود دارد ممکن است که مجازات وی تخفیف یا تعلیق یا حذف شود.

توبه در جرایم حدی

در جرایم حدی شخص متهم تا قبل از اینکه جرم او اثبات شود، مهلت توبه دارد و در صورت قبول توبه توسط قاضی، حد از آن شخص ساقط می شود و مجازات نمی شود. اما پس از اثبات جرم او، در اینجا فرصت توبه کردن دارد اما باید دستور عفو مجازات را مقام رهبری بدهد. اما در جرم محاربه باید شخص محارب پیش از اینکه دستگیر شود، توبه نماید تا مجازات نشود. دلیل نپذیرفتن توبه در جرم قذف چون دارای جنبه ی حق الناسی است، در اینجا مجازات با توبه ساقط نخواهد شد. قانون گذار در ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان داشته است:

« در جرائم موجب حد به استثنای قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می گردد. همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست نماید.
تبصره ۱- توبه محارب قبل از دستگیری یا تسلط بر او موجب سقوط حد است.
تبصره ۲- در زنا و لواط هرگاه جرم به عنف، اکراه و یا با اغفال بزه دیده انجام گیرد، مرتکب درصورت توبه و سقوط مجازات به شرح مندرج در این ماده به حبس یا شلاق تعزیری درجه شش یا هر دو آنها محکوم می شود.»

 توبه در سرقت حدی

در خصوص ارتکاب سرقت حدی در دفعه سوم که مجازات حبس ابد برایش در نظر گرفته شده است، قانون گذار بصورت خیلی خاص، توبه ی او را حتی در حین اجرای مجازات نیز پذیرفته است. زیرا که این حبس ابد حدی است و امکان تغییر آن با توبه یا عفو به مجازات دیگر را دارد. در ماده ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی به مجازات سرقت حدی پرداخته و در تبصره ۲ همان ماده نیز به بحث توبه و عفو اشاره شده است:

« حد سرقت به شرح زیر است:
الف- در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
ب- در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
پ- در مرتبه سوم، حبس ابد است.
ت- در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد.
تبصره ۱- هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری می شود.
تبصره ۲- درمورد بند(پ) این ماده و سایر حبس هایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند با عفو ایشان از حبس آزاد می شود. همچنین مقام رهبری می تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.»

تاثیر توبه در مجازات های تعزیری

مجازت های تعزیری به هشت درجه تقسیم می شوند. اثر توبه نیز در هرکدام از این درجات بر اساس شدت مجازات ها با هم متفاوت است. توبه در مجازات های تعزیری درجه ی یک تا درجه ی پنج از موجبات تخفیف مجازات های تعزیری است. در مجازات های تعزیری درجه شش تا درجه ی هشت نیز از آن جا که دارای مجازات های خفیف تری هستند، توبه مجرم باعث سقوط مجازات ها می شود. ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی به این مسئله اشاره می کند:

« در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت چنانچه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می شود. در سایر جرائم موجب تعزیر دادگاه می تواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید.»

اما این را نیز به خاطر داشته باشید که مجازات تعزیری تنها در دفعه ی اول ارتکاب، با توبه ساقط می شود. بنابراین اگر براساس تبصره یک ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، شخص جرم خود را تکرار کند، مقررات توبه در خصوص این افراد اجرا نمی شود:

« تبصره۱- مقررات راجع به توبه درباره کسانی که مقررات تکرار جرائم تعزیری در مورد آنها اعمال می شود، جاری نمی گردد.»

چه جرایمی با توبه ساقط نمی شود؟

براساس تصریح خود قانون در ماده ۱۱۶ قانون مجازات اسلامی، توبه در جرایم قذف، قصاص و دیه و محاربه بعد از دستگیری مجرم، موجب سقوط مجازات از شخص بزهکار نمی شود:

« دیه، قصاص، حد قذف و محاربه با توبه ساقط نمی گردد.»

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی

در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳

دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...

تخریب جهیزیه توسط زوج

اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...

ولی دم چه کسی است؟

بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...

به این مطلب امتیاز دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۰ دیدگاه ثبت شده است.