قرار موقوفی تعقیب به چه معناست؟
۲۵ شهریور, ۱۴۰۲ امور کیفری 2 مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه
تا به حال شده در روند رسیدگی به پرونده تان شخصی که متهم است فوت کند؟ اگر شاکی از متهم گذشت کند تکلیف پرونده چه می شود؟ آیا راهی به غیر از گذراندن محکومیت برای مجازات ها وجود دارد؟ گاهی اوقات در روند رسیدگی پرونده، اتفاقاتی می افتد که رسیدگی در همانجا متوقف می شود و دیگر ادامه پیدا نمی کند. به این معنا که ما کاری به گناهکاری یا بی گناهی متهم نداریم بلکه اتفاقاتی افتاه است که باعث توقف روند تعقیب پرونده می شود و مجازاتی اجرا نمی شود، اصطلاحاً به این عمل قرار موقوفی تعقیب می گویند. برخلاف قرار منع تعقیب که در آن بی گناهی شخص در دادگاه اثبات می شود یا اینکه ادله ای اثبات دعوی ناکافی است و به همین دلیل این قرار صادر می شود.
فهرست مطالب
قرار موقوفی تعقیب
آراء صادره از دادگاه ها به دو صورت حکم و قرار است. یکی از این قرار ها قرار موقوفی تعقیب است . به این معنا که دادگاهی که در حال رسیدگی به پرونده است، در صورت وجود یکسری شرایط قانونی که در ادامه توضیح خواهیم داد، به جای صدور حکم، قرار موقوفی تعقیب صادر می کند. در واقع صدور این قرار به معنای عدم مجرم بودن شخص متهم نیست بلکه قاضی پرونده یا دادیار با تعیین این قرار، پرونده را از روال رسیدگی خارج می کنند و پیگیری مجرم بودن یا نبودن شخص و همچنین اجرای مجازات نیز منتفی می شود.
موارد موقوفی تعقیب
برای صدور قرار موقوفی تعقیب، باید یکسری شرایط وجود داشته باشد که این شرایط را قانون گذار در ماده ۱۳ آیین دادرسی کیفری بیان کرده است:
« تعقیب امر کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین اجرای مجازات موقوف نمی شود، مگر در موارد زیر:
الف – فوت متهم یا محکوم علیه.
ب – گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت.
پ – شمول عفو.
ت – نسخ مجازات قانونی.
ث – شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون.
ج – توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون.
چ – اعتبار امر مختوم.
تبصره ۱- درباره دیه مطابق قانون مجازات اسلامی عمل می گردد.
تبصره ۲- هرگاه مرتکب جرم پیش از صدور حکم قطعی مبتلا به جنون شود، تا زمان افاقه، تعقیب و دادرسی متوقف می‌شود. مگر آنکه در جرائم حق‌الناسی شرایط اثبات جرم به نحوی باشد که فرد مجنون یا فاقد هوشیاری در فرض افاقه نیز نتواند از خود رفع اتهام کند. در اینصورت به ولی یا قیم یا سرپرست قانونی وی ابلاغ می‌شود که ظرف مهلت پنج روز نسبت به معرفی وکیل اقدام نماید. درصورت عدم معرفی، صرف نظر از نوع جرم ارتکابی و میزان مجازات آن وفق مقررات برای وی وکیل تسخیری تعیین می‌شود و تعقیب و دادرسی ادامه می‌یابد.»
الف) فوت متهم یا محکوم علیه:
در اینجا قرار در صورت موت واقعی یا حتی موت فرضی متهم قرار موقوفی تعقیب صادر می شود. همچنین اگر این متهم محکوم به پرداخت مبلغ دیه ای شده باشد، این مبلغ از ماترک او پرداخت می شود. بنابراین اگر شاکی پرونده فوت کند، قرار موقوفی صادر نمی شود و روال پرونده تا انتها ادامه می باید.
ب) گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت:
اگر شاکی پرونده از جرم متهم بگذرد در اینجا همچنان می تواند ضرر و زیان ناشی از این جرم را از متهم مطالبه کند. برای اینکه شاکی از متهم بگذرد باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه نماید و پس از تهیه ی متن گذشت خود، آن را به دادگاه تقدیم نماید.
پ) شمول عفو:
ما دو نوع عفو داریم: عفو عمومی و عفو خصوصی. در ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی به موضوع عفو خصوصی پرداخته و در ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی به عفو عمومی پرداخته است. توضیحات بیشتر در خصوص موضوع عفو مجازات را در مطلبی دیگر بیان کرده ایم.
ت) نسخ مجازات قانونی:
نسخ مجازات قانونی به این معناست که قانون گذار جرم بودن یک عملی را که سابقاً جرم بوده است، از بین می برد. حال ممکن است نسخ مجازات صورت بگیرد یعنی با وضع ماده یا قانون جدیدی، مجازات ماده ی سابق لغو شود یا اینکه بطور کلی آن عمل دیگر جرم نباشد.
ث) شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون:
قانون گذار برای برخی از مسائل مدت زمان مشخصی را در نظر گرفته است که اگر آن مدت های مقرر بگذرد دیگر نمی توان در خصوص آن مسئله طرح شکایت نمود. تنها در مورد جرایم قابل گذشت می توان از مرور زمان شکایت استفاده نمود به این معنا که ظرف یکسال باید شخص مجنی علیه، شکایتش را مطرح کند، در غیر اینصورت امکان طرح شکایت از بین می رود و در اینجا قرار موقوفی دعوی صادر می شود.
ج) توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون:
براساس قانون مجازات اسلامی اگر شخصی مرتکب جرمی با مجازات تعزیری درجه ی شش، هفت یا هشت باشد، در صورت توبه قرار موقوفی تعقیب صادر می شود و در سایر مجازات ها توبه می تواند از دلایل تخفیف مجازات باشد. البته توبه ی واقعی شخص باید برای قاضی و دادگاه اثبات شود.
چ) اعتبار امر مختوم:
اعتبار امر مختوم به این معناست که اگر پرونده ای روال رسیدگی خود را طی نمود و حکم قطعی در خصوص آن صادر شد، دیگر نمی توان چنین پرونده ای را مجدداً در دادگاه مطرح نمود. اصطلاحاً به آن اعتبار امر مختوم می گویند و قرار موقوفی تعقیب در این موارد صادر می شود.
شخص مجنون:
تطبق تبصره ی همین ماده اگر شخصی پیش از صادر شدن حکم قطعی و نهایی دچار جنون شود، تا زمانی که دوباره سلامت عقلی خود را بدست آورد قرار موقوفی تعقیب صادر می شود. در صورتی که در جرایمی که جنبه حق الناسی دارند، حتی اگر سلامتی خود را بدست آورد نیز متهم نتواند از خود دفاع نماید، در اینجا ولی یا قیم او باید طی ۵ روز برای او وکیل بگیرند و در غیر اینصورت دادگاه برای او وکیل تسخیری مشخص می کند.
نحوه اعتراض به قرار موقوفی تعقی
شخصی که می خواهد نسبت به قرار موقوفی تعقیب اعتراض نماید، باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ضمن یک دادخواست تجدیدنظر، همراه با اطلاعات پرونده شامل شماره ی دادنامه و شماره ی پرونده، اعتراض خود را به مرجع قاضی اعلام کند. مهلت اعتراض از تاریخ ابلاغ حکم، چنانچه مقیم ایران باشد تنها ۱۰ روز و اگر مقیم خارج از ایران باشد یک ماه مهلت اعتراض خواهد داشت.
شکایت مجدد بعد از قرار موقوفی تعقیب
شکایت مجدد بعد از قرار موقوفی تعقیب، یکی از راهکارهای پیش‌بینی‌شده توسط قانونگذار برای رعایت عدالت در مورد افرادی است که در زمان رسیدگی به اتهام آنان به دلایل کافی دسترسی وجود نداشته است. مبانی تعقیب مجدد متهم منطبق با اهداف دادرسی کیفری است که از جمله آن‌ها می‌توان به دستیابی به حقیقت قضایی و جلوگیری از هنجارشکنی در جامعه اشاره کرد.
با توجه به اینکه مرجع اصلی انجام تحقیقات مقدماتی دادسرا است، قانونگذار امکان تعقیب مجدد متهم را پس از صدور قرار منع تعقیب در این نهاد، در ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری مورد اشاره قرار داده است. با این حال، در برخی موارد مصرح قانونی که تحقیقات مقدماتی جرایم در مرجعی غیر از دادسرا انجام می‌شود و امکان صدور قرار منع تعقیب وجود دارد، قانونگذار در خصوص تجویز تعقیب مجدد متهم سکوت کرده است.
بنابراین، با توجه به این سکوت، این ابهام ایجاد شده که در فرض صدور قرار منع تعقیب توسط دادگاه، قوانین تعقیب مجدد چگونه خواهد بود. در این صورت، با توجه به شان دادگاه، چنانچه قرار منع تعقیب توسط دادگاه در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر شده باشد، امکان تعقیب مجدد متهم وجود دارد. اما بر خلاف حکم مندرج در ماده ۲۷۸، هرگاه قرار منع تعقیب دادگاه در مرجع عالی قطعیت یافته باشد، برای تعقیب مجدد نیازی به تجویز مرجع عالی نیست؛ زیرا برخلاف دادسرا که در معیت دادگاه انجام وظیفه می‌کند، دادگاه در معیت مرجع تجدیدنظر قرار نداشته و دارای استقلال است.
مقالات مشابه
در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳
دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...
تخریب جهیزیه توسط زوج
اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...
ولی دم چه کسی است؟
بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...
دیدگاهتان را بنویسید
۲ دیدگاه ثبت شده است.
بسیار عالی بود خداوند جزای خیر به شما بدهد
زنده باشید.