مفهوم قرار وثیقه چیست؟
۲۷ آذر, ۱۴۰۰ امور کیفری 0 مدت زمان مطالعه: 5 دقیقهحتما تا به حال نام وثیقه را شنیده اید. وثیقه بصورت مبلغی وجه مثل چک یا سفته یا یک سند مال غیر منقولی مثل خانه و زمین یا یک مال منقول که دارای ارزش مالیست، می باشد. هنگامی که برای یک متهمی، که در بازداشت است قاضی قرار وثیقه مشخص می کند، به این معناست که اگر این شخص وثیقه ای با ارزش مالی مد نظر را نزد دادگاه بسپارد، می تواند بصورت موقتی آزاد شود. اما شرطی که در اینجا وجود دارد این است که هر زمان دادگاه تقاضا نمود، شخص باید در دادگاه حاضر شود. این موضوع در خصوص مسائل کیفری مطرح می شود.
فهرست مطالب
قرار وثیقه چیست؟
وثیقه در لغت از ریشه ی ثقه به معنای چیزی که می توان به آن اعتماد نمود است. قرار وثیقه یکی از قرارهای تامین کیفری است. این قرار به این معناست که شخصی که متهم به ارتکاب جرمی است، با گذاشتن مالی نزد دادگاه، بازداشت نمی شود. در مقابل این آزادی شخص متهم تعهد می کند که هر زمان که دادگاه او را خواند یا لازم بود، در دادگاه حضور پیدا کند. اگر متهم در زمان مقرر در مرجع مورد نظر حضور پیدا نکند، وثیقه ضبط می شود. ارزش مالی وجه یا مال مورد وثیقه متناسب با اتهام شخص، توسط دادگاه تعیین می شود. در ماده ۱۳۲ قانون آیین دادرسی کیفری، در خصوص قرارهای تامین کیفری و هدف از آن به شرح زیر پرداخته است:
« به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی در موارد لزوم و جلوگیری از فرار یا پنهان شدن یا تبانی با دیگری قاضی مکلف است پس از تفهیم اتهام به وی یکی از قرارهای تأمین کیفری زیر را صادر نماید :
۱. التزام به حضور با قول شرف.
۲. التزام به حضور با تعیین وجه التزام تا ختم محاکمه و اجرای حکم و در صورت استنکاف تبدیل به وجه الکفاله.
۳. اخذ کفیل با وجه الکفاله.
۴. اخذ وثیقه اعم از وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی یا مال منقول و غیرمنقول.
۵. بازداشت موقت با رعایت شرایط مقرر در این قانون.
تبصره : قاضی مکلف است ضمن صدور قرار قبولی کفالت یا وثیقه به کفیل یا وثیقه گذار ( چنان چه وثیقه گذار غیر از متهم باشد ) تفهیم نماید در صورت احضار متهم و عدم حضور او بدون عذر موجه یا عدم معرفی وی از ناحیه کفیل یا وثیقه گذار نسبت به وصول وجه الکفاله و ضبط وثیقه طبق مقررات این قانون اقدام خواهد شد.»
نکته ی مهم در ماده فوق این است که باید ابتدا خود متهم و بعد با توجه به تبصره ی ماده به شخصی که می خواهد وثیقه بگذارد، اتهام شخص و عواقب عدم حضور به موقع متهم،تفهیم شود.
وثیقه شامل چه مواردی می شود؟
با توجه به بند چهار ماده فوق مشاهده می کنید که وثیقه می تواند شامل:
- اموال منقول (اتومبیل…)
- اموال غیر منقول (سند ملک یا زمین)
- مبلغ وجه نقد
- ضمانت نامه بانکی
چه کسانی میتوانند برای متهم وثیقه بگذارند؟
وثیقه می تواند توسط خود شخص گذاشته شود یعنی اینکه شخص در ازاء آزادی خود، مالش را به عنوان وثیقه نزد دادگاه بسپارد یا اینکه شخص دیگری به نفع او وثیقه بگذارد. در اینجا اگر متهم در زمان مقرر در دادگاه حضور پیدا نکند، دادگاه به صاحب وثیقه اخطار می دهد و بیست روز مهلت می دهد تا شخص متهم را تسلیم دادگاه نماید. در ماده ۱۴۰ ایین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در خصوص ضمانت اجرای عدم حضور به موقع متهم در دادگاه ذکر کرده است:
« هرگاه متهمی که التزام یا وثیقه داده در موقعی که حضور او لازم بوده بدون عذر موجه حاضر نشود وجه الالتزام به دستور رئیس حوزه قضایی از متهم اخذ و وثیقه ضبط خواهد شد اگر شخصی از متهم کفالت نموده یا برای او وثیقه سپرده و متهم در موقعی که حضور او لازم بوده حاضر نشده به کفیل یا وثیقه گذار اخطار می شود ظرف بیست روز متهم را تسلیم نماید در صورت عدم تسلیم و ابلاغ واقعی اخطاریه به دستور رئیس حوزه قضایی وجه الکفاله اخذ و وثیقه ضبط خواهد شد .»
مراحل صدور وثیقه
- ابتدا باید مرجع قضایی مربوطه،اجازه ی قرار وثیقه را صادر نماید.
- سپس به شخص متهماطلاع داده شود که می تواند برای آزادی خود وثیقه ای به ارزش مبلغ مشخصی که دادگاه تعیین کرده است، قرار دهد.
- اگر وثیقه مد نظر بصورت نقدی باشد باید به حساب دادگستری واریز گردد.
- اگر وثیقه مورد نظر مال منقولی مثل اتومبیل باشد باید مال مورد نظر، توقیف گردد.
- اگر وثیقه مورد نظر مال غیر منقول مثل سند ملکی باشد، سند آن از طریق اداره ثبت اسناد و املاک بازداشت می گردد.
- در خصوص وثیقه ی مال منقول و مال غیر منقول، مقام قضایی برای ارزیابی ارزش مال معرفی شده از کارشناس دادگستری استعلام می گیرد تا ارزش مال را تایید یا رد نماید. درصورت رد، نمی توان اعتراض نمود.
- تا زمانی که مال مورد وثیقه تایید شود و بعد متوقف یا بازداشت شود، متهم در بازداشت به سر می برد.
- بعد از معرفی وثیقه ای که شرایط قانونی را دارد، مقام قضایی قرار قبولی وثیقه را صادر می کند و متهم تا روز دادگاه و اثبات گناهکاری یا بی گناهی آزاد می شود.
دیدگاهتان را بنویسید