گذشت از جرم به چه معناست؟ جرایم قابل گذشت

۱۱ دی, ۱۴۰۱ 0 مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه
گذشت از جرم
به این مطلب امتیاز دهید
شاید بارها اصطلاح "رضایت شاکی" را شنیده باشد و به صورت اجمالی تصوری از آن در ذهن دارید. که طبق یک دسته بندی قانون گذار جرایم را به دوسته ی قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم کرده است. این دو دسته جرم از نظر شاکی پرونده، نحوه رسیدگی و مواردی دیگر باهم متفاوت اند. جرایم دارای دو جنبه ی عمومی و خصوصی هستند. در اکثر موارد هنگامی که جرمی اتفاق می افتد، شخصی که در اثر آن جرم آسیب دیده یا زیانی به او وارد شده است که در اینجا اصطلاحا شاکی خصوصی می گویند، باید حتماً از شخص آسیب زننده شکایت نماید تا بتوان شخص مجرم را مورد تعقیب و پیگیری قرار داد. در ادامه ی مطلب به موضوع گذشت از جرم می پردازیم.

رضایت یا گذشت ازجرم

جرایم به طور کلی در یک دسته بندی به دو دسته ی جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم می شوند. گذشت در لغت به معنای عفو و بخشایش است. همانطور که مشخص است گذشت از جرم یا رضایت شاکی، در شرایطی است که جرمی واقع شده و این جرم از دسته جرایم قابل گذشت است، این مجرم دارای شاکی یا شاکیان خصوصی است، این شاکی یا شاکیان خصوصی از جرم مجرم گذشت می کنند و او را می بخشند.

در تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، جرایم قابل گذشت به صورت زیر تعریف شده اند:

ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی:

« در جرائم تعزیری قابل گذشت، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی حسب مورد موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات است.
تبصره ۱– جرائم قابل گذشت، جرائمی میباشند که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.»

گذشت شاکی در جرایم غیر قابل گذشت، یکی از جهات تخفیف است اما در جرایم قابل گذشت، گذشت شاکی موجب می شود که برای مجرم قرار موقوفی تعقیب و اگر حکم قطعی صادر شده باشد قرار موقوفی اجرا صادر شود.

شرایط برخورداری از آزادی مشروط چیست؟

نکات مهم گذشت از جرم

  • در ماده ۱۰۱ قانون مجازات، بیان شده است که گذشت باید بصورت منجز باشد. یعنی گذشت مشروط به یک شرط خاص یا موکول به آینده نباشد.
  • شاکی باید بداند که در صورت گذشت دیگر نمی تواند از تصمیم خود منصرف شود.
  • بر اساس ماده ۱۰۲ قانون مجازات، هرگاه در جرمی شاکیان متعددی وجود داشته باشد، شکایت و تعقیب شخص مجرم، با شکایت هر یک از شاکیان شروع می شود. اما برای گذشت باید تمام شاکیان رضایت خود را اعلام نمایند.
  • این گذشت می تواند بصورت کتبی یا شفاهی باشد.

از کجا بفهمیم که جرمی قابل بخشش است؟

همانطور که گفتیم جرایم دارای دو جنبه ی عمومی و خصوصی است. در جنبه ی خصوصی جرم، شاکی خصوصی وجود دارد. حال برخی معتقدند که جرایم قابل گذشت شامل جرایمی است که جنبه ی خصوصی آن قوی تر بوده و شاکی خصوصی طرح شکایت نموده باشد. در این خصوص معیار بسیار دقیقی وجود ندارد. در واقع قانون گذار قابل گذشت بودن جرایم را بصورت استثناء بیان کرده است و اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است. یعنی اگر جرمی قابل گذشت باشد باید قانون گذار تصریح کرده باشد. این موضوع را قانون گذار در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی بیان کرده است.

کدام جرایم در قوانین قابل گذشت هستند؟

در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، قانون گذار موارد گذشت از جرم را تعیین نموده است. اکثر این جرایم مربوط به بخش تعزیرات است. اما بخشی از جرایم نیز در قوانین خاص جرم انگاری شده اند.

حد قذف حد سرقت ماده ۵۳۶ : جعل و تزویر در اسناد و نوشته های غیر رسمی
ماده ۵۹۶ : سو استفاده از ضعف نفس شخصی یا هوی و هوس او یا حوائج شخصی افراد غیررشید ماده ۶۰۸: توهین ساده
ماده ۶۰۹: توهین به مقامات
ماده ۶۲۲: سقط جنین  به و‌اسطه ضَرب یا اذیت و آزار زن حامله
ماده ۶۳۲: امتناع از دادن طفل
ماده ۶۳۳: رها کردن طفل در محل خالی از سکنه ماده ۶۴۱: مزاحمت تلفنی
ماده ۶۴۷: تدلیس در ازدواج
ماده ۶۴۸: افشای اسرار حرفه ای
ماده ۶۶۸: الزام به دادن نوشته با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری
ماده ۶۶۹: تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا تهدید به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان
ماده ۶۷۳: سو استفاده از سفیدمهر و سفید امضا
ماده ۶۷۴: خیانت در امانت
ماده ۶۷۶: تحریق اموال منقول متعلق به دیگری
ماده ۶۷۷: تخریب اموال منقول و غیر منقول متعلق به دیگری
ماده ۶۷۹: کشتن یا ناقص کردن حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی که شکار آن ‌ها توسط دولت ممنوع اعلام شده است
ماده ۶۸۲: اتلاف اوراق تجارتی و غیرتجارتی غیردولتی
ماده ۶۸۴: چراندن محصول دیگری یا  خراب کردن تاکستان یا باغ میوه یا نخلستان و قطع و درو محصول دیگری ماده ۶۸۵: قطع و اتلاف نخل خرما
ماده ۶۹۰: تصرف عدوانی
ماده ۶۹۲: تصرف ملک دیگری به قهر و غلبه
ماده ۶۹۳: تصرف عدوانی، ممانعت و مزاحمت بعد از اجرای حکم ماده ۶۹۴: ورود به عنف به منزل دیگری
ماده ۶۹۷: جرم افترا ماده ۶۹۸: جرم نشر اکاذیب ماده ۶۹۹: متعلق به دیگری قلمداد کردن آلات و ادوات جرم
ماده ۷۰۰: هجو ماده ۷۱۶: ایجاد صدمه بدنی باعث نقصان یا ضعف و… در اثر بی احتیاطی در رانندگی
ماده ۷۱۷: ایجاد صدمه بدنی در اثر بی احتیاطی در رانندگی
ماده ۷۴۴: تحریف و انتشار فیلم و عکس خصوصی  جرائم انتقال مال غیر و کلاهبرداری موضوع ماده (۱) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب۱۵/۹/۱۳۶۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام، به‌شرطی که مبلغ آن از نصاب مقرر در
ماده (۳۶) این قانون بیشتر نباشد (یعنی مساوی یا کمتر از یک میلیارد ریال)و نیز کلیه جرائم در حکم کلاهبرداری و جرائمی که مجازات کلاهبرداری درباره آنها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می‌شود در صورت داشتن بزه‌دیده. سرقت موضوع
مواد (۶۵۶)، (۶۵۷)، (۶۶۱) و (۶۶۵) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده). مصوب ۲/۳/۱۳۷۵ به‌شرطی که ارزش مال مورد سرقت بیش‌از دویست میلیون(۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال نباشد و سارق فاقد سابقه مؤثر کیفری باشد.  کلیه جرائم تعزیری درجه پنج و پایین‌تر ارتکابی توسط افراد زیر هجده سال در صورت داشتن بزه‌دیده. تمامی معاونت ها و شروع به جرم های مذکور ماده ۹ و ۱۰ قانون جلوگیری از بیماری های آمیزشی واگیر دار مصوب ۱۳۲۰ در خصوص مبتلا کردن فرد دیگری به بیماری آمیزشی واگیر دار و مبتلا نمودن زن به بیماری. ماده ۱۱ و ۱۲ قانون چک مصوب ۷۲ در رابطه با چک بلا محل. بند الف
ماده ۷۰ قانون ازدواج مصوب ۱۳۱۰ و اصلاحیه های بعدی در رابطه با بدون زن قلمداد نمودن خود هنگام ازدواج. مواد ۱ تا ۵ لایحه رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق کشور مصوب ۱۳۵۹ در مورد استفاده غیر مجاز از آب و برق کشور (ماده واحده قانون منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی مصوب ۱۳۵۲ در مورد تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی)
مواد ۴۵، ۱۰۵ و ۱۱۰ قانون ثبت در مورد ثبت ملک غیر تبصره
ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب مصوب ۱۳۶۱ و جرایم مشمول بندهای ب ، ج ، د از همین قانون در مورد انتقال، تصرف فیا به هدر دادن آب متعلق به دیگری. ماده ۳۱قانون اعسار مصوب ۱۳۱۳ در رابطه با استفاده از حکم اعسار بعد از رفع عسرت.
مواد ۱ و ۲ از قانون راجع به بدهی وارده به مهمان خانه مصوب ۱۳۷۲. (تخلف در مهمانخانه ها یا پانسیونها) ماده۱ تا ۷ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار حقوقی مصوب ۱۳۵۲ در مورد ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار حقوقی.
مواد ۱۷ تا ۲۰ و ۲۰ و ۲۲ تا ۲۵ و ۳۰ از قانون حمایت حقوق مؤلفان در رابطه با تجاوز نسبت به حقوق پدید آورندگان آثار. تبصره ۵ ماده ۱۵ و مواد ۴۲ تا ۴۶ و ۵۰ تا ۵۱ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب ۱۳۴۶ در مورد تخریب جنگلها و مراتع.
مواد ۱ و ۲ و ۳ قانون مرتکبین قاچاق مصوب ۱۳۱۲ و اصلاحیه مصوب ۱۳۷۳ در رابطه با قاچاق اموال موضوع عایدات دولت.
مواد ۳ و ۵ و ۶  قسمت اول
ماده ۷ از قانون راجع به واگذاری معاملات ارزی بانک ملی ایران مصوب ۱۳۳۶ در ارتباط با تخلفات معاملات ارزی. ماده ۴۲ از قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ در مورد تخلفات پولی و بانکی کشور.
مواد ۱۷ و ۱۸ و ۲۱ قانون کیفری بزه های مربوط به راه آهن مصوب ۱۳۲۰ از جرائم مربوط به راه آهن.
ماده ۱۳۰ قانون شرکتهای تعاونی مصوب ۱۳۵۰ در ارتباط با ایراد خسارت عمدی به شرکت از طریق عدم انجام تعهد. ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۶۶ در مورد تخلفات مالیاتی.

جرایم فوق از جمله جرایم قابل گذشت است که در قوانین محتلف نام برده شده اند در این جرایم، با گذشت شاکی، متهم بخشیده می شود.

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل پایه یک دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی
 12  وکیل آنلاین

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی

در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳

دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...

تخریب جهیزیه توسط زوج

اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...

ولی دم چه کسی است؟

بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...

به این مطلب امتیاز دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۰ دیدگاه ثبت شده است.