دادگاه کیفری کجاست، انواع دادگاه کیفری و نحوه اعتراض به رای دادگاه کیفری
۲۴ آبان, ۱۴۰۱ امور کیفری 0 مدت زمان مطالعه: 6 دقیقههنگامی که حقی از دیگران به واسطه ی ارتکاب جرمی ضایع می شود و افراد آسیب می بینند، می توانند در دادگاه علیه آن شخص آسیب زننده طرح شکایت نمایند. اما سوالی در اینجا مطرح می شود این است که در کدام دادگاه یا مرجع قضایی باید طرح دعوی نمود؟ کدام دادگاه صالح به رسیدگی است؟ دادگاه کیفری یا دادگاه حقوقی؟ در ادامه پاسخ به سوال دادگاه کیفری چیست ؟
فهرست مطالب
دادگاه کیفری کجاست؟
مراجع قضایی بطور کلی به دو دسته مراجع کیفری و مراجع حقوقی تقسیم می شوند. دادگاه کیفری نیز یک مرجع قضایی است. در خصوص موضوعاتی که عنوان مجرمانه ی آن ها در قانون مجازات اسلامی آمده است می توان در دادگاه کیفری، اقامه ی دعوی و رسیدگی نمود. حقوق امور کیفری (حقوق جزا) زیر مجموعه حقوق عمومی میباشد که در آن به جرایم و چگونگی مجازات میپردازد.
در واقع حقوق کیفری به عکس العمل دولتها در مقابل اعمال ضد اجتماعی اشخاص، جهت ایجاد عدالت و پیشگیری از ارتکاب جرایم و برقراری امنیت اشاره دارد. از نکاتی که باید به آن توجه کرد لازم الاجرا بودن حقوق کیفری است. بدین معنا که افراد نمیتواند بر خلاف آن با یکدیگر توافق کنند. بر عکس دعاوی حقوقی که هر دو طرف برای خاتمه میتوانند با هم به توافق برسند.
دادگاه کیفری چه اجزایی دارد؟
یکی از اجزاء این دادگاه، قانون آیین دادرسی کیفری است. در خصوص قوانین و تشریفات و آیین رسیدگی ای که باید در دادگاه کیفری رعایت شود، باید به قانون آیین دادرسی کیفری مراجعه نماییم.
همچنین برای طرح شکایت درمرجع کیفری باید شکایت خود را برگه ای که شکوائیه نام دارد، بنویسیم. در شکوائیه توضیحات واقعه و اتفاقات نگارش شده است. نگارش شکوائیه کیفری صورت خاصی ندارد و میتواند در یک برگه ساده انجام گیرد. ولی بهتر است برای ادراک بیشتر، توسط وکیل متخصص نوشته شود.
فردی که دعوای کیفری را مطرح می کند شاکی نام دارد.
شاکی بر علیه متشاکی ( طرف مقابل ) متن شکوائیه را تهیه کرده و به دادگاه و خطاب به دادستان ارائه می دهد.
دادسرا کجاست؟
یکی دیگر از اجزاء دادگستری، دادسرا است. دادگستری برای سهولت رسیدگی به پرونده ها، بخش های مختلفی دارد. هنگامی که جرمی اتفاق می افتد و افراد نسبت به ان در کلانتری شکایت می کنند، پرونده ای برای آن ها تشکیل می شود و آن پرونده به محلی به نام دادسرا ارسال می شود. در واقع دادسرا، زیر مجموعه قوه قضاییه و جزوی از دادگستری که وظیفه آن تحقیق، کشف و بازجویی در خصوص جرم است. پس از روشن شدن ابعاد پرونده و تایید نهایی از سمت دادسرا، پرونده جهت داوری نهایی و صدور حکم به دادگاه کیفری ارسال میگردد.
در دادسرا حکمی صادر نمیگردد و فقط پرونده پس از شفاف سازی و تحقیقات، در صورت مجرم شناخته شدن شخص، کیفر خواست صادر می کند و به دادگاه کیفری ارجاع میدهد.
اگر دادیار دلایل کافی را دال بر مجرمیت شناسایی نکند پرونده در دادسرا بستهشده و قرار منع تعقیب صادر میگردد.
شاکی لازم است ابتدا پس از تنظیم شکواییه به دادسرا مراجعه کرده تمبر باطل کند. سپس مابقی مراحل به او اطلاع رسانی میگردد. احتمال دارد بر اساس وضعیت، قرار جلب برای متشاکی ارسال گردد و یا برای پاره ای از توضیحات هر دو طرف دعوا حضور پیدا کنند. حتی در مواردی دادسرا از کلانتری محل میخواهد که دو طرف را احضار و مستندات لازم را دریافت کند و یا اینکه دو طرف را به صلح و سازش دعوت نماید.
دادسرا چه اعضایی دارد؟
بالاترین مقام در دادسرا دادستان می باشد که ریاست دادسرا را بر عهده دارد و دستورات نهایی را اعمال میکند.
در دادسرا پرونده توسط دادیار (قاضی پرونده در دادسرا) بررسی میگردد. دادیار وظیفه بررسی ابعاد مختلف پرونده را دارد.
بازپرس نیز همانند یک کارآگاه به تعقیب و جست وجو و تحقیق در خصوص ابعاد مختلف پرونده می پردازد و در صورت نیاز، پرونده را به کلانتری و یا پزشک قانونی ارجاع می دهد.
انواع دادگاه کیفری ؟
این دادگاه که در آن به دعاوی و اختلافات و جرایم بین مردم رسیدگی مش شود زیر نظر قوه قضائیه اداره می شود. دادگاه کیفری عنوان کلی است که خود شامل چند دادگاه دیگر می شود.
ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری:« دادگاههای کیفری به دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاههای نظامی تقسیم می شود.» |
- دادگاه کیفری یک: این دادگاه مخصوص جرایم خاصی است که بصورت مخصوص در قانون بیان شده است و در مرکز هر استان یک دادگاه کیفری یک وجود دارد. مثلاً جرایم موضع ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی در صلاحیت دادگاه کیفری یک است.
- دادگاه کیفری دو: اکثر دعاوی که مطرح می شود در صلاحیت دادگاه کیفری دو است و در آن رسیدگی می شود و بسته به تشخیص رئیس دادگاه علاوه بر مرکز استان در حوزه ی هر بخش نیز می تواند دادگاه کیفری دو تاسیس شود.
- دادگاه انقلاب: دادگاه انقلاب پس از انقلاب اسلامی برای رسیدگی به جرایم انقلابیان تشکیل شد اما بعد از آن همچنان به کار خود ادامه داد و جرایم خاصی هستند که در صلاحیت این دادگاه قرار گرفته اند و آیین دادرسی ویژه ی خود را دارد.
- دادگاه اطفال و نوجوانان: این دادگاه در خصوص رسیدگی به جرایم افراد زیر ۱۸ سال تمام شمسی است و قاضی های آن از شرایط خاصی باید برخوردار باشند همچنین آیین دادرسی و رسیدگی در آن مناسب با شرایط اطفال و نوجوانان با دادگاه بزرگسالان متفاوت است و بسته به صلاحدید رئیس قوه قضائیه در حوزه های مختلف می تواند تاسیس شود.
- دادگاه های نظامی: دادگاه های نظامی مختص رسیدگی به جرایم افراد نیروی های مسلح و همچنین جرایم در خصوص کارکنان افراد وزرات اطلاعات و اطلاعات و اسرار طبقه بندی شده ی مملکت و… است. این دادگاه ها شامل دادگاه نظامی یک، دادگاه نظامی دو و دادگاه تجدید نظر نظامی است.
اعتراض به رای دادگاه کیفری
همانند دادگاه حقوقی، در خصوص دادگاه کیفری نیز قانون گذار برای طرفین دعوای کیفری، حق تجدیدنظرخواهی را در نظر گرفته است که طی مواد ۴۲۶ تا ماده ۴۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ به طور کامل ذکر شده است.
شعب تجدیدنظر دادگاه های کیفری در دادگاه تجدیدنظر هر استان واقع می باشد. باید در نظر داشت در مواردی به صورت استثنا، اعتراض به رای دادگاه کیفری در صلاحیت دیوان عالی کشور می باشد.
در برخی موارد اعتراض به رای کیفری امکان پذیر نیست. یعنی این ارای قضایی قابل تجدیدنظر خواهی نمی باشد. باید دانست مواردی از احکام وجود دارد که توسط قانون قطعی شمرده شده است. این به آن معناست که این احکام قابل تجدیدنظر نیست. با شناختن این استثناء، هر حکمی که شامل این موارد نباشد غیر قطعی و قابل تجدیدنظر هست.
ماده ۴۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری احکام قطعی را به طور کامل بیان کرده است. به عنوان مثال جرائم تعزیراتی درجه ۸ و جرایم مستلزم پرداخت دیه و ارش در صورتیکه که جمع ان کمتر از یک دهم دیه باشد.
دیدگاهتان را بنویسید