مفهوم اکراه در قتل

۱ دی, ۱۴۰۰ 0 مدت زمان مطالعه: 6 دقیقه
اکراه-در-قتل
۲/۵ - (۱ امتیاز)

گاهی اوقات با توجه به برخی شرایط و عواملی که در ارتکاب یک جرم وجود دارد، قانون گذار شخص مرتکب را تعقیب نمی کند و او را مجازات نمی کند. این عوامل که باعث کاهش میزان مجازات یا منع تعقیب و یا عدم مجازات شخص مرتکب می شود، در قانون مجازات به عنوان عوامل رافع مسئولیت کیفری آمده است. از جمله ی این عوامل رافع مسئولیت کیفری، اکراه، اضطرار، صغر، جنون و مستی است. در خصوص اکراه در قتل یک نفر، چون بحث جان و حق حیات افراد مطرح است اهمیت بیشتری دارد و می خواهیم در این مطلب به بررسی اکراه در قتل بپردازیم. به این مسئله بپردازیم که آیا اکراه نمودن دیگری در قتل نیز رافع مسئولیت است و افراد مجازات نمی شوند؟ آیا اکراه در قتل، مجوز به قتل رساندن اشخاص است؟ در چه شرایطی می گوییم که فردی در قتل اکراه شده است؟

ابتدا ما باید به تعریف قتل و سپس به تعریف اکراه بپردازیم.

تعریف قتل

قتل به معنای سلب حیات و کشتن یک انسان زنده توسط انسان دیگر بصورت نامشروع است. بنابراین اگر انسانی توسط حیوانی کشته شود این عمل قتل نیست. جهت اطلاعات بیشتر در رابطه با قتل و انواع ان در قوانین ایران وارد شوید.

تعریف اکراه

اکراه به این معناست که دیگری را به زور و تهدید وادار به انجام یا ترک فعلی کنند که ازانجام آن کراهت دارد و نمی خواهد انجام دهد. بنابراین اگر شخصی یا اشخاصی دیگری را تهدید نمایند و در شرایط روحی و روانی ای قرار دهند و فشاری به او وارد نمایند که این شخص ناچار به ارتکاب عملی شود که نمی خواهد آن را انجام دهد، در اینجا اکراه اتفاق افتاده است مثلاً شخصی دیگری را مجبور نماید که شخصی ثالثی را بدزدد وگرنه دختر او را می کشد در اینجا با اینکه جرم آدم ربایی اتفاق افتاده است اما این شخص برای نجات جان دخترش ناچار به انجام این عمل بوده است. در این شرایط تهدید شخص باید قطعی و فوری باشد و راه دیگری جز ارتکاب جرم برای او وجود نداشته باشد.

ماده ۱۵۱ قانون مجازات اسلامی:

« هرگاه کسی بر اثر اکراه غیرقابل تحمل مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود مجازات نمی گردد. در جرائم موجب تعزیر، اکراه کننده به مجازات فاعل جرم محکوم می شود. در جرائم موجب حد و قصاص طبق مقررات مربوط رفتار می شود.»

ماده ۱۵۱ قانون مجازات اسلامی:

« هرگاه کسی بر اثر اکراه غیرقابل تحمل مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود مجازات نمی گردد. در جرائم موجب تعزیر، اکراه کننده به مجازات فاعل جرم محکوم می شود. در جرائم موجب حد و قصاص طبق مقررات مربوط رفتار می شود.»

اکراه در قتل

با توجه به تعریفی که از اکراه و قتل صورت گرفت دراینجا متوجه می شویم که اگر شخصی دیگر را با تهدید و زور مجبور به کشتن دیگری بکند و این شخص به دلیل فشار و اجباری که بر روی او در حال اعمال است، مرتکب قتل دیگری شود، در اینجا اکراه در قتل اتفاق افتاده است. اما سوال اینجاست که آیا اکراه دیگری در قتل از عوامل رافع مسئولیت است یا خیر؟

اکراه در همه ی موارد به غیر از قتل انسان، رافع مسئولیت است. و شخص مسئولیت کیفری ای نخواهد داشت. اما در بحث قتل چون جان یک انسان دیگر در میان است نمی توان به دلیل اکراه مجوز قتل دیگری را صادر کنیم. مثلا در اکراه شخص به قتل، منبع فشار و اجبار ممکن است جان خود شخص یا یکی از نزدیکان او باشد اما نمی توان جان یک انسان را به دیگری برتری داد و برای نجات جان شخصی که برای ما مهم است دیگری را بکشیم.(البته نباید از افراد انتظار یک حرکت قهرمانانه داشت ولی خب استدلال قانون گذار این است.) در این خصوص در ماده ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی، به این جرم پرداخته است و مجازات مرتکب را بیان کرده است. در اینجا شخص اکراه شده که مرتکب اصلی جرم قتل است، در صورتی که انسان عاقل و بالغی باشد، قصاص (اعدام) می شود و شخص اکراه کننده (شخصی که مرتکب را در شرایط اکراه و قتل قرار داده است) به حبس ابد محکوم می شود.

ماده ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی:

« اکراه در قتل مجوز قتل نیست و مرتکب، قصاص می شود و اکراه کننده، به حبس ابد محکوم می گردد.
تبصره ۱- اگر اکراه شونده طفل غیرممیز یا مجنون باشد فقط اکراه کننده محکوم به قصاص است.
تبصره۲- اگر اکراه شونده طفل ممیز باشد عاقله او دیه مقتول را میپردازد. در این مورد اکراه کننده به حبس ابد محکوم می شود.»

در این خصوص استثنائاتی نیز قانون گذار بیان کرده است. اگر شخص مرتکب اصلی کودک زیر ۷ سال یا دیوانه باشد، ما فقط اکراه کننده را اعدام می کنیم زیرا این افراد که مرتکب جرم شده اند، قدرت تشخیص خوب یا بد بودن اعمال خود را ندارند. و اگر آن کودک بالای ۷ سال باشد، عاقله (بزرگتر طفل) باید دیه قتل را به ولی دم مقتول بپردازد.

مشاوره حقوقی دادیاران

اگر رفتار شخص اکراه شده به خودش آسیب وارد کند در اینجا تکلیف چیست؟

اگر اکراه کننده، اکراه شونده را مجبور به انجام کاری کند، که در اثر آن کار به خود شخص اکراه شونده آسیبی وارد شود یا فوت کند، در اینجا اکراه کننده قصاص می شود و در اینجا جنایت عمدی است. مثلاً اکراه کننده او را مجبور کند که از پلی خودش را پایین بندازد وگرنه مادرش را می کشد و او پس از انجام این عمل ضربه مغزی شود و فوت کند، در اینجا اکراه کننده به قصاص (اعدام) محکوم می شود. در ماده ۳۷۹ قانون مجازات به این مسئله اشاره شده است.

ماده ۳۷۹ قانون مجازات اسلامی:

« هرگاه کسی دیگری را به رفتاری اکراه کند که موجب جنایت بر اکراه شونده گردد، جنایت عمدی است و اکراه کننده قصاص می شود مگر اکراه کننده قصد جنایت بر او را نداشته و آگاهی و توجه به اینکه این اکراه نوعاً موجب جنایت بر او می شود نیز نداشته باشد که در این صورت جنایت شبه عمدی است و اکراه کننده به پرداخت دیه محکوم می شود.»

در اینجا با توجه به ماده ی فوق قصد شخص اکراکننده نیز در نظر گرفته شده است که آیا هدف او از انجام این اکراه فوت کردن شخص بوده است یا هدف دیگری داشته است.

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی

در چه جرائمی دیه پرداخت می شود؟ نرخ دیه درسال ۱۴۰۳

دیه چیست ؟ در چه مواردی دیه پرداخت می شود؟ انواع دیه در قانون مجازات نرخ دیه درسال 1403 مهلت پرداخت آن چقدر...

تخریب جهیزیه توسط زوج

اختلافات خانوادگی زن و شوهر وقتی به مرحله ی طلاق میرسد یکی از موضوعات نیازمند توافق، جهیزیه است و علاوه بر استرداد جهیزیه بدون...

ولی دم چه کسی است؟

بسیاری از ما در هنگامی که قتلی اتفاق می افتد با واژه ولی دم برخورد کرده ایم اما آیا می دانید ولی دم به چه کسی می گویند و اصلا چه...

2/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۰ دیدگاه ثبت شده است.